Հայոց լեզու

Հայոց լեզվի առաջադրանքներ
Անառակ որդու վերադարձը
Մի մարդ երկու որդին ուներ: Մի օր որդիներից կրտսերը եկավ հոր մոտ ու ասաց, որ արդեն ինքը չափահաս է և ցանկանում է տեսնել աշխարհը, թող հայրը բաժանի իր ունեցվածքը և տա նրան: Սկզբում հայրը տխուր էր, չէր ցանկանում, որ իր տղան գնար: Բայց մի օր, կանչեց որդիներին ու իր ունեցվածքը բաժանեց տղաների միջև: Կրտսեր տղան վերցրեց ամեն ինչ և գնաց ուրիշ երկիր: Ծնողներից հեռու գտնվելով, նրանց տիրապետության տակ չլինելով, տղան անխնա ծախսում էր իր գումարը խնջույքներում: Արդեն մի դրամ էլ չուներ, ոչ էլ ինչ-որ արհեստ կամ մասնագիտություն: Տղան նման չէր առաջվա երիտասարդին: Նրա շորերը պատռված էին, կոշիկներն էլ մաշված: Սրա-նրա տանը բանվորություն էր անում, որ կարողանար գումար հավաքել մի կտոր հացի համար: Այդ ծանր վիճակը նրան ուշքի բերեց: Տղան սկսեց մտածել, որ նրա հայրը ամեն ինչ ունի, իսկ ինքը այստեղ սովամահ է լինում: Մտածեց ու որոշեց գնալ հոր մոտ: Հայրը հեռվից տեսավ որդուն: Վազելով եկավ դեպի նրան ու փաթաթվեց: Հոր աչքերից արցունքներ էին թափվում: Որդին աղաչեց և ասաց, որ արժանի չի նրա որդին լինելու: Բայց հայրը, չբարկացավ որդու վրա: Կանչեց ծառաներին և ասաց, որ մաքուր հագուստ ու մույկ բերեն: Ախորից ամենագեր եզին հանեն ու մորթեն: Ուրախություն էր տանը: Այդ պահին նաև վերադարձավ ավագ որդին: Այդ ուրախությունը տեսնելով, ծառայից հարցրեց, թե ինչ է պատահել: Իմանալով, որ իր կրտսեր եղբայրը վերադրաձել է չմտավ ուրախության սրահը: Հայրը տեսավ ավագ որդուն, մոտեցավ նրան: Տղան հորը ասաց, որ նրա միշտ կատարել է իր հրամանները: Բայց, նրա համար երբեք մի եզ մոթած չկա, իսկ իր եղբայրը ամբողջովին մատնել է նրա ունեցվածքը: Հայրը պատասխանեց, որ մի դժգոհի, դրամը ձեռքի կեղտ է, կլվացվի կանցնի: Ուրախ լինենք, որ եղբայրդ տուն է վերադարձել: 

Մեդեա

Յասոնը,հին Հունաստանում ճանանչված հերոս էր: Մի օր, նա իր «Արգո» նավով գնում է Կողքիս քաղաք: Յասոնը Կոսքիս գնացել էր ոսկե գեղմ բերելու: Նա ոսկե գեղմին չէր տիրանա, եթե չօգներ կախարդուհի Մեդեան: Կախարդուհին Յասոնին տեսնելու պես սիրահարվում է:
Մեդեան և Յասո ամուսնանում են: Բնակվում են Կորնթոս քաղաքում և ունենում են երկու զավակ: Յասոնը Մեդեայի հետ ամուսնացել էր երախտագիտությունից ելնելով:
Անցավ երկար ժամանակ: Յասոնը մի օր տեսավ Կորնթոսի արքայադստրին տեսավ: Նա մոռացավ ամեն ինչ` իր կնոջը, իր զավականերին և իր տված խոստումները, որ միշտ կսիրեր և հավատարիմ կմնար: Սիրուց կուրացած Յասոնը գնաց արքայի մոտ, որպիսի աղջկա ձեռքը խնդրեր: Արքան զարմացած հարցրեց Յասոնից, որ նա ամուսնացած է, բայց Յասոնը պատասխանեց, որ պատրաստվում է բաժանվել նրանից: Մեդեան իմացավ Յասոնի սիրո մասին: Նա ոչ ուտում էր, ոչ էլ լսում Յասոյի սփոփանքները:
Արքան գիտեր, որ Մեդեան Յասոնից վրեժ կլուծեր, դրա պատճառով Մեդեայից խնդրեղ, որ լքի Կորնթոսը, եթե չգնա, ապա զավակները կմեռնեն: Նա պատասխանեց, որ առավոտյան կգնա, իսկ զավակները կմնամ Յասոնի մոտ: Կրեոնը համաձայանվում է:
 Բայց մինչ հեռանալը, Մեդեան ասաց, որ ցանկանում է Գլավքեի հետ ընկերություն անի և նրա համար նվեր է պատրաստել: Մեդեան Գլավքեին մի գեղեցիկ հագուստ և թագ էր ուղարկել: Գլավքեն այդ տեսնելուց հետո, անմիջապես ցանկացավ փոձել: Նա գաղափար չուներ, որ Մեդեան թույնով է պատել ամբողջ հագուստն և թագը: Գլավքեն հագավ հագուստը, իսկ վրայի թույնը վառեց նրան: Հայրը տեսնելով աղջկա մահը, փորձեց նրան գրկել, բայց թույնը քսվում է արքային և նա նույնպես մահանում է: Յասոնն լսում է զավակների ճիչերը: Մեդեան սրով սպանում էր իր զավակներին: Յասոնն ինչքան ծեծում է դուռը, խնդրում է Մեդեային, բայց նա դուռը չի բացում: Վիշապներով երկանիվ կառքը հայտնվեց, քանի որ Մեդեան Հելիոս աստծո թոռնուհին էր:Մեդեան իր զավակների գլուխները դրեց կառքի մեջ և փախավ:

Ջրհորի մոտ

Այդ դեպքը կատարվել է Առաջին Համաշխարհայինի ժամանակ: Ավստրալիայի կողմերն էին: Ամբողջ օրը կռվում էին ավստրալացիների հետ, բայց մնում էինք նույն դիրքում: Բացի դրանից շոգ էր, ու բոլորը ահավոր ծարավ: Մի տակառ կա, որի շնորհիվ ամբողջ զորամասի մարդիկ ջուր էին խմում: Հանկարծ մի օր այդ տակառի ջուրը ավարտվեց: Բոլորի բերանները չորացել էր: Ավստրալացիների ու նրանց դիրքերում մի ջրհոր կար: Ծարավ մարդիկ այդ ջրհորին նայում էին այնպես, ինչպես սոված մարդը հացին: Ջորը մոտներս է, բայց մենք այսպես ծարվան ենք, մի զինվոր ասաց: Մի կտրիչ լիներ, որ մեզ համար ջուր բերեր: Մի զինվոր ասեց, թե կատակը մի կողմ, եկեք փորձենք: Թղթերի վրա անուններ գրեցին ու գցեցին գլխարկի մեջ, վիճակ արեցին: Մի զինվորի ընկավ իր անունը: Նա վախենում էր, և մտածում էր, որ այս երկու տարվա մեջ չի մահացել հիմա պետք է ջուր բերելուց մահանա: Բայց նա ոչինչ չասեց, քանի որ չէր ուզում ցուցաբերել իր վախկոտութույունը: Սողեսող գնում էր: Բարձր խոտերով էր շրջապատված տարածքը և մտածեց, որ միգուցե ավստրալացիները չեն տեսնում նրան: Հասավ ջրհորի մոտ: Հանգստացավ, բայց հասկացավ որ ջրհորից ջուր հանելը ավելի բարդ է: Զինվորը միայն իր թաշկինակի մասին էր մտածում: Հանեց, և սկսեց թափ տալ: Ջուր հանեց և նորից թաշկինակը թափ տալով վերադարձավ դիրքեր: Հետ նայեց ու տեսավ, թե ինչպես էին ավստրալացիները ծիծաղում նրա վրա: Մի վեց հոգի խմեց այդ ջուրը և նորից պրծավ: Զինվորին ասեցին, թե էլի գնա: Բայց նա մտածում էր, այս մի անգամը թողեցին, բայց երկրորդ անգամ չեն թողնի: Մեկ անգամ էլ գնացել: Ավստրալացիները նորից նույն ձև վարվեցին: Մեկ էլ նրանք նկատեցին, որ ինչ որ ավստրալացի էր մոտենում իրենց զորամաս: Սպիտակ թաշկինակը թափ տալով և ձեռքին էլ մի աման: Տղերքը խմբով գնացին ջուր բերելու: Ջրհորի մոտ բոլորը խառնվել էին իրար: Ավստրալացիները նրանց հաց էին տալիս, նրաք ծխախոտ էին տալիս: Ընկերացել էին, ավստրալացիները ասում էին «գուդ, գուդ» իսկ մենք «խարաշո, խարաշո»Վերադարձան դիրքերԱյդ ամենից հետո էլ չգիտեին ինչպես պատերազմեին իրար հետՄտածեցինեթե դիմացինները տեսած չլինենապա պետք չի կռվելԵվ հանկարծ լսվեց կրակեք:

Զղջում


Ձմռան մի գիշեր էր: Վեդիի գյուղերից մեկում մի որսորդի էին հյուր ընկալել: Որսորդը տխուր մի մարդ էր: Այտը կապած: Հյուրասիրվելուց հետո նրանից հարցրեցին, թե ինչ է պատահել նրա երեսին: Տանտերը միանգամից հանեց դեմքի վիրակապը: Նրա աչքը չկար: Դրա տեղը միայն երևում էին ոսկորները: Անհարմար լռությունը շեղելու համար տանտերը սկսեց խոսել: Նա պատմում էր որ, որսորդություն շատ էր սիրում և մի օր հրացանը ձեռքին վազում էր աղվեսի հետևից: Ու հանկարծ նա ընկավ մի փոսի մեջ: Շատ էր տանջվում, ցանկանում էր դուրս գալ այդ փոսից, բայց չկարողացավ: Նա շարունակում էր պատմել, որ այդ փոսի մեջ օձ նկատեց: Օձ չէր, այլ մի վիշապ էր: Վախից քարացել էր: Չգիտեր ինչ աներ: Օձը անդադար նայում էր որսորդին: Հետո սկսեց շարժվել դեպի որսորդը: Նայեց, նայեց, իսկ հետո ամբողջ մարմնով փաթաթվեց նրան: Որսորդը մտածեց, որ օձին իր մարմնի ջերմությունն էր դուր եկել: Սարսափից դեռ քարացած մնացել էր, բայց հիշեց, եթե օձին չնեղացնես, նա կբարեկամանա քեզ հետ: Օձը քնեց: Երբ արթնացավ, սկսեց անդադար նայել որսրոդին: Իսկ հետո ձեռքը լիզեց: Որոսորդը վախվխելով շոյեց օձին: Կեսօրի մոտ, օձը սողաց փոսից դուրս: Որսրոդը կրկին փորձեց դուրս գալ, բայց չկարողացավ: Մեկ ժամ անց նա ձայն լսեց: Օձը վերադարձավ մի նապաստակ բերանի մեջ: Որսը գցեց իր դիմաց: Օձը որսորդին հասկացնում էր, որ կեր այս նապաստակը: Սկզբում մտածեց, եթե չոր խոտերից կրակ անի, որ նապաստակը խորովի, ապա օձը կարող է ուրիշ բան մտածել: Նա մեկ օր սպասեց, երբ օձը դուրս եկավ փոսից նա խորովեց նպաստակը: Կեսը նա կերավ, կեսն էլ օձի համար պահեց: Նրա համար օձը երեք օր միս էր բերում, բայց արդեն ծարավ էր: Օձը տեսնում էր թե որսորդը ինչպես է, լացում: Նայեց նայեց, ու սողաց դեպի որսրոդը: Պոչից բռնվեցի ու թափով որսորդին դուրս հանեց այդ փոսից: Ու հասցրեց դեպի գյուղը: Արդեն մեկ ամիս էր անցել: Օձ հավաքողները լսելով որսորդի պատմությունը գյուղ էին եկել: Նրանք իրենից հարցրեցին օձի տեղը,  բայց սկզբում որսրոդը ոչինչ չասեց: Իսկ հետո գումար առաջարկեցին և որսրոդը գայթակղվեց:
Այդ կենդանուց ամաչում էր: Նա թաքնվեց թփերի մեջ, որպիսի օձը նրան չտեսնի: Օձին բռնեցին և փակեցին երկաթյա մի վանդակում: Օձը նկատում է որսորդին, ֆշշցնում ու թքում է որսրոդի երեսին: Դրանից հետո նրա դեմքի միսը սկսեց փթել ու թափել:


Օձի դեմքը դեռ չի մոռացել: Երևի օձն էլ նրան է հիշում և մտածում է, որ նա մարդ չէր, նրան գումարի դիմաց  ծախեց:
Դանկոյի սիրտը
Դարեր առաջ տափաստանում ուժեղ և համարձակ մարդիկ էին ապրում: Տափաստանը շրջապատված էր անանցանելի անտառներով: 
Մի օր Տափաստան եկան ուրիշ ցեղեր: Եվ նրանք բնիկներին քշեցին անանցանելի անտառի խորքերը: Անտառը զուրկ էր արևի ճառագայթներից: Այնտեղ կար նեղած ճահիճներ և նույնիսկ առաջ գնալու ճանապարհ չկարՄարդիկ այդ պայմաններից սկսում էին մահանալԿարոտ լույսին և մաքուր օդին նրանք սկսեցին նեղվելԵվ որոշեցին գնալ թշնամու ոտքը: Բայց նրանց մեջ մի խիզախ երիտասարդ կարՆրա անունը Դանկո էրԴանկոն ասացոր ինքը կարող է մարդկանց օգնել ճիշտ ճանապարհը գտնելՄարդիկ համաձայնվեցին և ճանապարհ ընկան: Ծառերի ճյուղերը իրենց ճանապարհը դժվարացնում էր: Բայց Դակոյին դա չէր խանգարում: Նա հպարտ քայլում էր: Եվ հանկարծ անտառում փոթորիկ սկսվեց: Անտառը ավելի մռայլացավ: Մարդիկ խուճապի էին մատնվել և մեղադրում էին Դանկոյին այդ ամենի համար:  Նրանք շրջապատեցին Դանկոյին և ասում էին, որ Դանկոն նրանց կորցրեց այդ անտառի մեջ: Դակոն նյարդայնացավ: Նրան ավելի շրջապատեցին: Եվ այդ պահին Դակոն պատրեց իր կրծքավանդակը ու հանեց իր սիրտը: Սիրտը պահեց գլխից վեր: Արևից պայծառ սիրտ ուներ և ամբողջ անտառը լուսավորվեց: Մարդիկ զարմացել էին: Դակոն շարունակեց իր ճանապարհը և մարդկանց հասրեց լուսավոր և մաքուր օդով մի վայր: Հպարտորեն ժպտալուց հետո նա ընկավ և մահացավ: Իսկ նրա սիրտը իր կողքին դեռ վառվում էր:


Թարգմանություն
10 փաստ տիեզերքի մասին 
1) Մեկ միլիոն Երկիր մոլորակ կարող է տեղավորվել արևում: Արևը համարվում է միջին չափի աստղ:

2) Տարիներ շարունակ ենթադրվում էր, որ Երկիրը միակ մոլորակն էր մեր արեգակնային համակարգում, որ ունի ջուր: Բայց վերջերս Նասա-ն ապացույցեց, որ Մարս մոլորակի վրա նույնպես ջուր կա:

3) Գիսաստղերը արեգակնային համակարգի ստեղծումից մնացած մնացորդներ են, իսկ արեգակնային համակարգի ստեղծումը եղել է մոտավորապես 4.5 բիլիոն տարի առաջ: Գիսաստղները կազմված են ավազից, ածխաթթու գազից և սառույցից:

4) Դուք չեք կարող քայլել Յուպիտերի, Նեպտունի, Սատուրնի կամ Ուրանի վրա, քանի որ նրանք չունեն կոշտ մակերես:


5)Ըստ գիտնականների տիեզերքում կա 500,000 կտոր տիեզերական աղբ: Միջազգային Տիեզերակայարանից ինչ որ իրեր, կամ տիեզերանավերից բեկորներ և այլն:

6) Ամեն տարին մեկ, մի մեքենայի չափ ունեցող աստեորիդ է մտնում Երկրի մթնոլորտ, բայց այն այրվում է նախքան մեզ հասնելը:

7) Ամենամեծ աստեորիդը, որը հայտնի է մարդուն դա Վետտան է: Այն երեք անգամ մեծ է Էվերեստից:

8) Տիեզերքում աստեղերն ավելի շատ են, քան Երկիր մոլորակի վրայի ավազի հատիկները:



9) Մայրամուտը մարսի վրա կապույտ է լինում:

10) Եթե դուք կարողանայիք ինքնաթիռով թռնել Պլուտոն, ապա դա կտևեր 800 տարի:


Նկարի հղումը:

Ամեն ինչ տիեզերքի մասին

Նախագծի նպատակը
Ի՞նչ է տիեզերքը: Ի՞նչ հրաշալիքներ կան տիեզերքում: Այս հարցերը գրեթե բոլորիս հետաքրքրում: Եվ այդ հարցերը իմանալու համար մենք փորձում ենք ինչ-որ տեղեկություններ ձեռք բերել: Տիեզերքի մասին շատ հետաքրքիր նյութեր կան, բայց սովորաբար այդ նյութերը լինում են օտար լեզվով: Ընկերներիս հետ որոշեցինք, որ կարող ենք այդ նյութերից մի քանիսը թարգամնել: Թարգմանելուց հետո այն կթողարկենք, որպիսզի հասանելի լինի բոլորին: Թարգմանությունների շնորհիվ մեզ համար ավելի հեշտ կլինի գտնել մեր հարցերի պատասխանները, կամ ուղղակի հետաքրքիր տեղեկություններ կիմանանք տիեզերքի և նրա գաղտնիքների մասին: 

Հարսանեկան արարողության ավանդություններն և ծեսերը
 
Շատ զույգեր իրենց հարսանեկան արարողության ավանդույթները վերցնում են այլ հավատքներից և մշակույթներից: Կարող եք բերված օրինակներից ինչ-որ մեկը վերցնել ձեր հատուկ օրվա համար:
Միասնական մոմավառությունը
Քրիստոնեկան շատ արարողություններում, հարսի ծնողները մոմ են վառում այնուհետև փեսայի ծնողները վառում են մյուսը: Հարսն և փեսան օգտագործում են այդ երկու մոմերը, որպիսի վառեն երրորդը, ավելի մեծ մոմ իրենց համար: Այս ծեսը ներկայացնում է երկու ընտանիքների միավորումը մի սիրով, որը վառվում է պայծառ ինչպես բոցը:
Փեսացուի թռիչքը
Աֆրո-ամերիկացի զույգերը ի նշան իրենց նախնիների հարգանքի երբեմն ընտրում են ժապավենագործ ցախավելի վրայով ցատկելու ծեսը:Սա մի ծես է, որը ստեղծվել է ստրակիտարական ժամանակներում, երբ ստրուկների նիջև ամուսնությունը ապօրինի էր:

Նշանադրություն
Այս ծիսակատարությունը ծագել է Մեծ Բրիտանիայում հեթանոսական ժամանակներում: Հարսն ու փեսան ժապավենով միասին կապում են իրենց ձեռքերը, խորհրդանշելով իրենց կյանքի միացումը: Այսօր, շատ ձույգեր դա անում են մատանիների փոխանակումից առաջ կամ հետո:
·         Նոր ավադույթը հիմնված են հնի վրա
·         Ոչ կրոնական վայրում նստելու համար,  նստատեղերը դասավորում են շրջանաձև փոխարենը ունենալով երկու կողմեր  և այստեղ  բարձրաձայնում ես քո խոստումները շրջապատված ընկերներով և ընտանիքի  անդամներով:

Կամ ինչո ՞ւ աթոռները չփոխարինենք բազմոցներով կամ նստարաններով: Դրսում արարողությունների համար, հյուրերը նստում են շորով ծածկված ծղոտե նստարաններին, պիկնիկի ծածկոցներին կամ նույնիսկ մեծ Մարրոկոյի ոճով բարձերի վրա :
·         Ո ՞վ է ասում, որ ձեր փոքրիկ մատանի բերողը պետք է այն բարձով բերի: Պատկերացրեք ձեր մատանիները վարդագույն խեցիի մեջ: Կամ մանկության երաժշտական արկղը, կամ այլ նոստալգիկ իր կարող է ծառայել որպես բարձ:
Հարսանեկան հրավիրատոմսը ներառում է զույգի անունները, հարսանիքի օրը և համառոտ տեղեկություն արարողությունի մասին, ընթերցումներով, երաժշտության հավաքածուն և բոլոր նվագողների անունները: Բայց ձեր ծրագիրը նաև հնարավորություն է տալիս լուսաբանել ձեր հարսանիքի ոճը: Օրինակ հրավիրատոմսը կարող են կազմել ատլասե ժապավենով` քո հարսաինքի գույներով կամ տպել դրանք թղթի վրա ոսկեջուր եզրերով: Խնդրեք ձեր հրատարակչին, որ հրավիրատոմսը տպելիս տպի նաև ձեր սիրելի խորհրդանշի կամ ծաղկի նկարը: Կամ ստեղծեք ձեր յուրահատուկ ոճը ձեր համակարգչով: Եվ ուրախացրեք ձեր ծնողներին անակնկալ շնորհակալության ուղերձով, պաշտոնապես տպագրված այնպես որ տեսնեն ձեր բոլոր հյուրերը:

Վարդի շնորհանդես
Որոշ հարսնացուներ և փեսաներ արարողությունից առաջ կներկայացնեն մեկ վարդ (սիրո խորհրդանիշ) իրենց մայրիկներին `ի նշան սիրո և երախտագիտության:

Մեդալի
ոնի շնորհանդես
Հասրանիքում, որը ներառում է նախորդ ամուսնությունից երեխաներ, նոր խորթ ծնողը կարող է  կողակցի երեխային հարսանեկան արարողության ժամանակ նվիրել մեդալիոն, կախազարդ, կամ ինչ որ զարդի կտոր: Այնպիսի  նվերը, ինչպիսին զույգի մատանիներն են, ներկայացվում են որպես նոր ստեղծված նտանիքի անդամներից յուրաքանչյուրի նկատմամնբ նվիրվածության խորհրդանիշ:

Թարգմանությունը անգլերենից հայերեն կատարեցի ես:

Մեկնարկեց հունվարյան ուսումնական ճամբարը

Բարև ձեզ, մենք Ավագ դպրոցի այսօրվա լրատվության պատասխանատուներն ենք` Եվան և Անուշը:
Մեր առավոտը սկսեցինք  ընդհանուր պարապմունքով, պարեցինք, երգեցինք և ուրախացանք: Այնուհետև սկսեցինք շրջել ավագ դպրոցով: Ում հետ խոսեցինք (իսկ մենք ում հետ չխոսեցինք...) ունեին իրենց անհատական կամ խմբային նախագծերը: Օրինակ` ընկեր Էլենը ներկայացրեց, որ սովորողների հետ պատրաստվում է իրականացնել մշակութային նախագիծ` նվիրված Երևանի 2800 ամյակին: Ընկեր Իրինան պատմեց, որ ներկայանալու են  ռադիոթատրոնով: Ընկեր Անին զբաղված էր հունվարի 26-ին կայանալիք հարսանեկան ծեսի բեմադրությամբ` հարսանեկան երգեր էր սովորեցնում: Ընկեր Հերմինեի մոտի սովորողները զբաղված էին մաթեմատիկական խնդիրներով:  Տիկին Ելենան 9-րդ դասարանցիների հետ զբաղված էր ընթերցողական նախագծերով, իսկ 10-րդ դասարանցիները թարգամոնւթյուններ էին կատարում: Տիկին Սիլվան սովորողների կողմից թարգմանված տեքստը պատրաստվում էր թողարկել:

Հա, մի բան էլ, այս ամենը հիշելու համար մենք հեռախոսով ձայնագրում էինք ուսուցիչներին և սովորողներրին, հետո լսում, նոր միայն գրում:
Այս պահին Ավագ դպրոցի ընթերցասրահում 12-րդ դասարանցիները հանդիպում են տիար Բլեյանին: Հանդիպման մասին կներկայացնի մեր ընկերուհին` Անգելինան:

Լրատվությունը պատրաստեցին 9-րդ դասարանի սովորողներ Եվա Բերբերյանը և Անուշ Թադևոսյանը: 

Զվարթնոց (փոխադրություն)
643 թվականն էր: Գարուն արդեն լիիրավ կերպով մտել էր իր պարտականությունների մեջ: Վաղարշապատում արդեն շոգ էր: Մայր տաճարի դիմաց գտնվող վեհարանի սենյակներից մեկում, սեղանի մոտ նստած զրուցում էին երեք տղամարդ: Մեկը բարձրահասակ, կապույտ աչքերով տղամարդ էր: Նա հայոց Ներսես Երրորդ Իշխանցի կաթողիկոսն էր: Մյուսը կաթողիկոսի տեղպահ Անաստաս Ակորեցին էր: Իսկ երրորդը աշխարհական էր: Երակր մազերով, խելացի և յուրօրինակ հագուստով: Նա հայոց աշխարհում ճանաչված ճարտարապետ էր: Ճարտարապետը մի տաճարի նախագիծ էր ցուցադրել կաթողիկոսին: Կաթողիկոսը վստահ էր, որ այդպիսի տաճարը նման չէր այլ տաճարներին: Եվ Մասիսների համայապատկերների վրա շատ գեղեցիկ կլինի: Նա հարցրեց, թե քանի տարի կտևի տաճարի կառուցումը: Ճարտարապետը պատասխանեց, ո, տասը կլոր տարի, եթե նրան բանվորներ տրամադրեն: Ներսես Երրորդն արդեն նամակներ էր պատրաստել, որպեսզի ուղարկեր նախարարներին, օգնություն պահանջելու նպատակով:
 Ներսես Երրորդը շրջել ու գտել էր տաճարի վայրը: Դարեր առաջ Վաղարշապատից 3կմ հարավ, կանգնած էր մի հեթանոսական տաճար: Տասը տարի առաջ դա փլուզվել էր: Կաթողիկոսը ընտրեց այդ տարածքը: Եվ մի պատճառ էր, որ հեթանոսական հետքերը ջնջվեին և ստեղծել նոր քրիստոնեական տաճար:  
Սկսվեց Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու կառուցումը: Այն եռահարկ, շքեղ մի կառույց էր: Հինգ մուտքերով, միմյանց շատ մոտիկ պատուհաններով:  Տասը տարի աշխատում էին հազարավոր մարդիկ: Նրանց ոչ Արարատյան դաշտի անտանելի շոգը, ոչ ձյունը և ոչ էլ անձրևը չէր խանգառում: Հայ մեծագործ վարպետներին բնակիչները ուտելիք և քաղցրահյութ գինի էին ուղարկում: 652 թվականին ավարտվեց տաճարի կառուցումը: Վաղարշապատ տանող ճանապարհին ասեղ գցելու տեղ չկար: Գալիս էին ձիերով, սայլերով, ոտքով, երգով ու նվագով: Ահա և ժամանեց հոգևոր դասը: Սկսվեց տաճարի օծման արարողությունը: Գմբեթի տակ տարածվեց խնկի անուշ բույրը: Այդպես հիմադրվեց Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին և հայտնի չէ հետագայում ինչպես վերանվանվեց Զվարթնոց:

 Ժողովրդի կողմից մի ավանդություն կա, որ տաճարի ծանրությունը իրենց վրա կրող մույթերը եղբայրներ էին: Նրանք դարերով պահել էին տաճարը:  Բայց մի օր բոլորը հոգնեցին և մտածեցին, թե  ինչ կլինի մի փոքր հանգստանան:  Այդ ծանրությունը մյուս  եղբայրները կկրեն: Քանի որ եղբայրները, միասնական ու ազնիվ չէին միմյանց նկատմամբ տաճարը ամբողջությամբ կործանվեց:

Երջանիկ արքայազնը (փոխադրություն)
Քաղաքից վեր, երկնասլաց պատվանդանի վրա կանգնած էր երջանիկ արքայազնի արձանը: Ամբողջությամբ պատված էր ոսկու թերթերով: Մի ծիծեռնակ գիշերը քաղաքի վրայով թռչում էր: Նրա ընկերերները վեց շաբաթ առաջ չվել էին Եգիպտոս:  Ծիծեռնակը սիրահարված լինելով մի եղեգնիի, ուշացել էր և չէր հասցրել թռչել նրանց հետ: Ընկերերներին հասնելու համար ծիծեռնակը մի ամբողջ օր թռավ և գիշերը որոշեց մնալ քաղաքում: Ծիծեռնակը կանգ առավ արքայազնի արձանի ոտքերի մոտ: Երբ գլուխը դրեց թևի տակ, որպիսզի քնի, ջրի մի կաթիլ ընկավ վրան: Հետո երկրորդ կաթիլը, երրորդ կաթիլը: Նայեց երկնքին,ամպի կտոր չկա, բայց անձրևում էր: Նայեց ու տեսավ, որ  արքայազնի աչքերից կաթիլները գլորվում էին ոսկյա այտերից ցած: Արքայազնից հարցրեց, թե ինչու է լաց լինում: Արքայազնը պատասխանեց, որ երբ նա մարդկային սիրտ ուներ, չգիտեր` արտասունքն ինչ բան է: Ապրում էր պալատում, պալատից դուրս չգիտեր ինչ կար: Նա շարունակում է պատմել, որ իր կանգնած տեղից տեսանելի է ամեն ինչ: Մի աղքատիկ տնակ է տեսնում: Պատուհանի մոտ նստած էր կին: Կինը ծեր էր, կնճիռներով, ձեռքերը կոշտացած, ասեղներով ծակծկված: Այդ կինը թագուհու զգեստի համար ծաղիկներ էր կարում: Սենյակի անկյունում նրա հիվանդ տղան էր պառկել: Նա ջերմում էր և նարինջ էր ցանկանում: Արքայազը ծիծեռնակից խնդրում է, որ իր սուրհանդակը դառնա: Բացատրեց, որ նա տեղից չի կարողանում շարժվել և ցանկացավ, որ իր աչքի շափյուղներից մեկը վերցնի և հասցնի այդ ընտանիքին: Ծիծեռնակը ասաց, որ նրան սպասում են Եգիպտոսում, բայց չմեռժեց արքայազնին: Նա թռավ, հասավ աղքատ ընտանիքին: Շափյուղը դրեց մատնոցի կողքին և վերադարձավ: Ծիծեռնակը կիսվեց, որ շատ տարօրինակ է, որ չի մրսում այս ցրտին: Արքայազն պատասխանեց, որ բարի գործ է կատարել:
Հոջորդ գիշերը արդեն լիալուսին էր: Ծիծեռնակը ցանկացավ գնալ, բայց արքայազն խնդրեց, որ այս գիշերն էլ մնար նրա հետ: Պատճառաբանեց, որ քաղաքի ծայրի ներքևի հարկում մի երիտասարդ է տեսել: Նա ցանկանում է աշխատել, բայց սառել է: Նա խնդրեց, որ աչքի մյուս շափյուղն էլ կտուցով հաներ և հասցներ այդ երիտասարդին: Ծիծեռնակը ասաց, որ նրա ընկերները արդեն բույն են հյուսել, նա անկարող է: Ծիծեռնակը այս գիշերն էլ մնաց և կատարեց արքայազնի խնդրանքը: Վերադառնալով, նա նկատեց, որ արքայազն արդեն  կույր է: Որոշեց այլևս Եգիպտոս չգնար: Արքայազն կույր լինելով, չէր տեսնում, թե ինչ է կատարվում քաղաքում: Խնդրեց, որ ծիծեռնակը թռչի քաղաքով և տեսնի ում է օգնություն պետք: Նա ասաց, որ իր վրայի ամբողջ ոսկին թերթ առ թերթ բաժանի մուրացկաններին և անապահով ընտանիքներին:
Եվ ծիծեռնակը թերթ առ թերք պոկեց: Հասրեց ոսկու կտորները բոլորին: Արքայազնը խամրեց ու գորշ տեսք ստացավ:


Մի օր էլ առատ ձյուն տեղաց: Ցրտի պատճոռով ծիծեռնակը չդիմացավ: Այքարազնին սիրելով` չէր լքել նրան: Անշնչացած ընկավ արքայազնի ոտքերի տակ: Եվ այդ պահին ինչ որ ճարճատյուն լսվեց: Արքայազնի կապարե սիրտը ճաքեց և երկու կես եղավ: Աշխարհում իսկապես ցուրտ էր... 


Հարցեր և առաջադրանքներ
  • «Բոլոր մեծահասակները առաջ երեխա են եղել, միայն թե նրանցից քչերն են այդ բանը հիշում»: Համաձա՞յն ես Էքզյուպերիի այս մտքի հետ, պատասխանդ հիմնավորիր:
Այս խոսքը շատ խորնիմաստ է: Այո համաձայն եմ: Բոլոր մեծահասակները երեխա են եղել և նրանք հասկանում են այն ճանապարհը, որի միջով դու ես անցնում: Մեկ մեկ նրանք մոռանում են, որ դու երեխա ես և նրանց թվում է, որ դու մեծ ես: Քեզնից պահանջում են ավելին: Պահանջում են, որ դու մոռանաս քո մանկության շրջանը և ապրես նրանց պես մի սև կյանքում:  

  • Ինչ եք կարծում՝ ինչո՞ւ են մեծահասակները երեխաներին չափում սեփական տարիների չափանիշով:
Նրանք արդեն շատ են խորացել իրենց գործնական աշխարհում: Չեն գիտակցում, որ դու պետք է վայելես քո կյանքի ամենաքաղցր ժամանակաշրժանը: Նրանք ունեն շատ հոգսեր,ցանկանում են իրենց երեխայի համար անել ամենալավը: Այդ իսկ պատճառով էլ երեխաներին չափում սեփական տարիների չափանիշով:

  • «Քո փոքրիկ սիրտը նույնքան մեծ է, որքան արշալույսը հեռավոր բլուրների վրա»: Ինչպե՞ս ես հասկանում այս նախադասությունը:

  • Երբևէ զղջացե՞լ ես ինչ-որ բանի համար, հատկապես ո՞ր դեպքերում ես զղջում:
  • Փորձիր պարզել Լիվինգսթոն Լարնեդն էլ ի՞նչ ստեղծագործություններ ունի:

Չքնաղ Շահանդուխտը (փոխադրություն)
Աղվանքի գահերի իշխան Վարազ Տրդատը մի դուստր ուներ: Դստեր անունը  Շահանդուխտ էր: Նրա չքնաղ գեղեցկությունը զարմանք էր պատճառում բոլորին: Մի օր Շահանդուխտին հարս խնդրեցին Թորգոմյան ընտանիքից: Նա դուրս գալով հայրենի աշխհարից, ուղևորվում է իր նոր բնակավայրը: Անցնում էր քարքարոտ վայրերով:  Երբ նազելիին ուղեկցող խմբով անցնում էին ժայռի գլխով, հանկարծ նրանց վրա հարձակվեցին ահասուռ կերպարանքով զինյալները: Իսմայելացիները Շահանդուխտի գեղեցկության պատճեռով ցանկացան հափշտակել նրան: Նրանք սրերը քաշած կոտորեցին հեծելագունդը:
Թե ինչպես այդ ամենը պատահեց, Շահանդուխտի գրված նամակում պատմել էր նա: Ասում էր, որ ավելի լավ էր նա մահանար, քան այլազգիների ձեռքով կորել: Եվ նա հեծնում է իր ձին, խաչակնքվում  և քարաժայռից թռչում: Բարեբախտաբար, Շահանդուխտը և ձին իջնում են ձորի խոր-խորատը: Շահանդուխտը որոշեց այստեղից երբեք դուրս չգար: Շինեց մի մատուռ, որտեղ ապրեց իր ամբողջ կյանքը: Ծնողները և Թորգոմյան ընտանքիը շատ խնդրեցին, որ Շահանդուխտը վերադառնար, բայց նա չցանկացավ: Կանչեց նա եպիսկոպոսին և տվեց իր ամբողջ ունեցվածքը, որպիսզի բաժաներ կարիքավորներին: Շահանդուխտը ապրելով երեսուն տարի` մահանում է:

 Տաթևի վանքի ճիշտ դիմացը` ձորի վրա, կախված է մի քարաժայռ: Ասում են, որ դա այն քարաժայռն է, որի վրայից թռել էր Շահանդուխտը: Այդ տեղից էլ քարաժայռը անվանվում է «Շահանդուխտի քար» :

Հայկ և Բել (փոխադրություն)

Հայկը գանգուր մազերով, հաստ բազուկներով, վառվռուն աչքերով մի քաջ տղամարդ  էր: Հայկը չցանկացավ այլևս ենթարկվել Բելին: Մի օր նա հավաքում է ծառաներին, ընտանիրքներին և հեռանում է: Նրանք գնում են, հասնում են մի լեռան ստորոտ և բնակվում են այդտեղ: Ստորոտի այդ հատվածը անվանում է Հայք: Նաև շինում է մի գյուղ և անունն էլ դնում Հայկաշեն: Հայկը ապրում էր շատ խաղաղ, ոչ մեկին ոչ մի վատություն չէր անում: Բայց Բելը գիշերները չէր կարողանում քնել և ամբողջ օրը մտածում էր, թե ինչպես Հայկին ծնկի բերեր: Բելը որոշում է, որ իր պատվիրակներին ուղարկի Հայկի մոտ: Պատվիրակները գնում են Հայկի մոտ և փոխանցում են, որ նա պետք է ենթարկվի ն Բելին, բայց որտեղ ուզում է թող բնակվի: Հայկը մերժում է, նրանց հետ ուղարկում: Դրանից հետո Բելը որոշում է Հայկի դեմ դուրս գալ: Բելը հավաքում է մոտ երեք հարյուր զինվոր և գնում է Հայքի սահմանները: Հայկը այդ ամենը տեսնելով` հավաքում է բոլորին և գնում մի կանաչապատ լեռնահովիտ: Բելը գալիս է, կանգնում է իր զորքերով: Հայկը անվախ դուրս է գալիս Բելի զորքի դեմ: Նրանք շրջապատում են Հայկին, բայց Հայկը պարաստում է իր աղեղը: Ամուր կանգնում է և աղեղի մի հարվածով սպանում  Բելին: Բելը ընկնում է և դրանից հետո բոլորը վախեցած փախչում են Հայկից: Դրանից հետո Հայկը իր սերունդների հետ խաղաղ ապրում էր լեռներում:

Գրականություն. Ավետիք Իսահակյան
      1) Բանավոր և գրավոր ներկայացրու այն, ինչ իմացար
Ավետիք Իսահակյանը ծնվել է հոկտեմբերի 7-ին, 1875 թվականին: Ընդգրկվել է ՀՅԴ կուսակցության Ալեքսանդրապոլի կոմիտեի մեջ: Նա ձերբակալվել է մեկ տարի անցկացնելով Երևանի բանտում դուրս է եկել: Բանտից դուրս գալուց հետո նա տպագրել է իր առաջին գիրքը «Երգեր և վերքեր»: 1919-1921թթ. Իսահակյանը մասնակցություն է ունեցել Դաշնակցության Նեմեսիս գործողության նախապատրաստման աշխատանքներին։ 1926 թվականին նա այցելեց Խորհրդային Հայաստան։ Եվ հենց Խորհրդային Հայաստանում նա հրապարկեց նոր բանաստեղծությունների շարք: 1930 թվականին նա վերադարձավ արտասահման: Նա Հայաստանի գրողների միության նաղագահն էր: Եվ 1957 թվականի հոկտեմբերի 17-ին մահացել է:

Հողի բույրը (փոխադրություն)

Երեք անբախտ ընկեր, երեք երաժիշտ,երեք տարագիր, լքում են իրենց հայրենիքը: Երաժիշտներից մեկը կույր էր, երկուսն էլ արդեն մաշվել, ծերացել էին հայրենիքի կարոտից:
Ամեն օր նրանք նվագում էին օտարների համար, որպեսզի կարողանային վաստակել մի կտոր հաց: Մի օր թագավորը լսում է եռյակ երաժիշտների մասին: Նրանց կանչում է իր պալատը, նրանց հրամայում է, որ ամեն օր թագավորի համար երգեն: Հայրենիքի կարոտի պատճառով նրանց բոլոր երգերը շատ տխուր էր և տրտում: Նրանց երգերը թագավորի համար ուրախ չէին:


Մի օր թագավորը բարկացած  հրամայում է, որ, եթե երեք երաժիշտները միչև արևածագը չլքեն թագավորի երկիրը, նրանց կգլխատեն: Ճարահատյալ երաժիշտները հեծնում են իրենց ձիերը և ճանապարհ ընկնում: Մութ երկինքը արդեն լոսավորվում էր և երաժիշտները շատ վախեցած էին, որովհետև չէին հասցնի հասնել իրենց երկիրը: Հավի ձայնը լսելով, երաժիշտները ավելի վախեցած էին, նրանից մեկը ասեց, որ մենք մեր երկրից շատ հեռու ենք, և մահը մեզ մոտ է: Նրանց հետևում կանգնած էին թագավորի զինվորները, որպեսզի գլխատեն: Բայց երաժիշտներից մեկը, ով կույր էր ասեց, թե ինձ մի կտոր հող տվեք: Երկու երիտասարդ երաժիշտները նրան տվեցին մի բուռ հող: Հոտոտելով հողը, կույրը հասկանում է, որ արդեն իրենց հայրենիքում են: Երաժիշտը ոգեշնչված ասում է, որ սա մեր երկրի հողի բույրն է,  իրենք փրկված են: Այդ ամեն լսելուց հետո զինվորները չհամարձակվեցին մոտենալ երաժիշտներին: 

Գրականություն
Տեքստային նյութ. Վիլյամ Սարոյան «Պատերազմը»
Հարցեր և առաջադրանքներ
Դու ի՞նչ ես հասկանում պատերազմ ասելով, իսկ խաղաղությո՞ւն:
Պատերազմն ասելով հասկանում եմ երկրների միջև մենամարտ: Շատ պատճառներ կան պատերազմ անելու համար, երբ երկրները իրար չեն հասկանում, կամ ցանկանում են տարածք գրավել: Իսկ խաղաղություն ասելով հասկանում եմ, երբ բոլորը խաղաղ են: Նրանց դեմիքն կան ժպիտներ, պատերազմների մասին չեն մտածում: Ատելություն միմյանց հանդեպ չունեն: Լավ կլիներ, որ բոլորը հասկանային խաղաղության արժեքը:

Քո կարծիքով ի՞նչ է սերը:
Սերը կարող է լինել ընտանիքիդ հանդեպ, ընկերներիդ և քո սիրած էակի: Սիրուց կարող ես շատ զգացմունքներ ձեռք բերել: Այդ զգացմունքները կարող են և լավ լինել և վատ: Ոչ բոլորն են հասկանում սիրո իմաստը: Ամենավատը այն է, որ քո սիրո արժեքը չեն հասկանում: Չեն ըմբռնում այն ինչ պետք է: Հետևում ես նրա ամեն մի քայլին, ցանկանում ես իմանալ ամեն ինչ նրա մասին: Բայց դա չեն հասկանում և չեն գնահատում, իսկ երբ քո զգացնունքներն են սառում քեզ սկսում են նկատել:

Երբ և ինչու են մարդիկ և ժողովուրդները սկսում ատել միմյանց:
Ատելու շատ պաճաներ կան: Ատելությունը տիրում է մեր աշխարհը: Արդեն չես էլ հասկանում, թե ինչո՞ւ են միմյանց ատում: Ատելություն բոլորիս մեջ էլ կա: Բայց երբ այն կուտակվում է սկսում է քեզ ղեկավարել, քո մեջ առաջանում է վրեժ լուծելու գաղափարներ: Անցյալի փաստերի վրա ժողովուրդների մեջ ատելություն է գոյանում: Լավ կլիներ հասկանային, թե ատելությունը ինչերի կարող է հասցնել մարդուն և սկսեյին չատել միմյանց:
Ի՞նչ ընդհանուր բաներ ունեին Հերմանն ու Գրիգորը:


Հերմանն ու Գրիգորը նույն մտածելակերպը ունեին: Նրանք հասկանում էին, որ ատելությունը ճիշտ բան չէ: Երկուսն էլ ատում էին Հերմանին ծեծողներին:

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire