Ֆիզիկա

2017-18ուստարի

Աստղագիտություն
Աստղագիտությունը հնագույն գիտություններից է: Գիտնականները բոլոր հնագույն քաղաքակրթություններում հայտնաբերել են աստղագիտական գործունեության հետքեր: Գիտությունը կապված է տիեզերքի, երկնային մարմինների և նրանց հետ կապված երևույթների մասին:
Շումերները կատարել են երկնքի կանոնավոր դիտումներ և գիտեին աչքին տեսանելի հինգ մոլորակ: Նաև կազմել են լուսնաարեգակնային օրացույցը դեռ մ.թ.ա երրորդ հազարամյակում: Աստղագիտությունը Հին Հունաստանում բարձր զարգացման է հասել մ.թ.ա յոթից վեցերրորդ դարերում:
Որպես հեռավորության չափման միավոր` արեգակնային սահմաններում, ընդուված է մեկ աստղագիտական միավորը` 1 ա.մ., որը հավասար է Երկիր Արեգակ միջին հեռավորությանը: Լուսատարի ու պարսեկ միավորներով արտահայտում են մինչև աստղեր հեռավորությունները: տեսանելի աստղային մեությունը նշանակում ենք «m» տառով: Դա գրվում է, որպես մեծություն արտահայտող թվի ցուցիչ: Աստղից Երկիր հասնող լուսային էներգիայով բնութագրվում է տեսանելի աստղային մեծությունը: Առաջին աստղադիտակը ստեղծվել է 1609 թվականին Գալիլեո Գալիլեյի կողմից: Աստղադիտակը օգնում է հայտնաբերել և ուսումնասիրել երկնային թույլ օբյեկտները, ինչպես նաև խոշորացնում է դրանց պատկերները:
Մարդիկ անզեն աչքով երևացող աստեղերը մտովի բաժանել են խմբերի և դրանք անվանել համաստեղություններ: Համաստեղությունների թիվը 88-ն է, 60-ը երևում են ՀՀ-ի տարածքից: Որոշ համաստեղություններ լավ երևում են ձմռանը, մյուսները ` ամռանը, իսկ որոշները ` գարնանը և աշնանը: Խավարածիր անվանում են Արեգակի անցած ուղին մեկ տարում: Այն անցնում է 12 համաստեղություններով: Համստեղությունների այդ խումբը կոչվում է Կենդանակերպ (Զոդիակ):
Տիեզերքի ամենահանելուկային օբյեկտները սև խոռոչներն են: Սև խոռոչների ձգողական դաշտը այնքան ուժեղ է, որ այնտեղից ոչինիչ չի կարող դուրս գալ, ոչ ճառագայթում, ոչ մասնիկներ, քանի որ բնության մեջ ոչինչ չի կարող շարժվել լույսի արագությունից մեծ արագությամբ:
Արեգակնային համակարգը գտնվում է Ծիր Կաթին գալակտիկայում: Հայաստանում ասում են Հարդագողի Ճանապրհ: Ծիր Կաթինն անզեն աչքով իրարից չտարանջատվող անթիվ աստեղերից բաղկացած համակարգ է: Մեր գալակտիկան կողից երևում է որպես 100 հազար լուսատարի տրամագծով ոսպանման մի սավառակ: Եթե այդ սկավառակին նայենք վերևից, ապա կտեսնենք, որ պարուրաձև է:

Թեստ 1
Որն է լույսի ուղղագիծ տարածման օրենքի ճիշտ ձևակերպումը
Համասեռ միջավարյում լույսը տարածվում է ուղղագիծ
Վակուումում լույսը տարածվում է ուղղագիծ
Հարց 2
Ա-բ և գ-դ
Հարց 3








Հարց
4
Անդրադարձումը կոչվում է հայելային, եթե մակերևույթի վրա ընկնող զուգահեռ ճառագայթների փունջը անդրադառնում է զուգահեռ փնջի տեսքով։
Հարց 5
Ինչ անկյան տակ պետք է ընկնի ճառագայքը, որպեսզի ընկնող  և անդրադորձող ճառագայթները կազմեմ 50 աստիճան անկյուն։
Պատ․՝ 25 աստիճան
Հարց 6
Նկար 120-ում պատկերված են սեղանին դրված հայելու և AB առարկային դիրքերը։ Նկար 121-ում բերված է դեպքերից որ մեկում է ճիշտ պատկերված AB առարկայի՝ հայելու մեջ ստացվող պատկերը․
Պատ․3՝ գ
Հարց 7
Մարդը կանգնած է ուղղաձիգ դրված հայլուց որոշակի հեռավորթության վրա ինչպես կփոխվի մարդու և նրա պատկերի միջև հեռավորությունը, եթե մարդը մեկ մետրով մոտենա հայելուն։
Պատ 1` կփոքրանա 2մ
Հարց 8
S կետային աղբյուրից AB հարթ հայելու վրա ընկնում են ճառագայթներմ որոնք հայելու եզրերի հետ կազմում են 45 աստիժանի անկյուններ։ Որոշեք հայելու երկարությունը, եթե աղբյուրի և պատկերի մմիջև հեռավորությունը 20սմ է։











Պատ․՝
0,4մ





Արեգակի խավարում

Ըստ տվյալների 2018 թվականի փետրվարի 15ին նորից տեղի կունենա արեգակնային խավարում: Իսկ վերջին արգեակի խավարումը տեղի է ունեցել 2017 թվականի օգոստոսի 21-ին: Արեգակի խավարումը տեղի է ունենում, երբ Լուսինը անցնում է Երկրի և Արեգակի միջով և ծածկում է Արեգակի սկավառակը: Կախված Երկրի նկատմամբ իր դիրքից և Երկրից ունեցած հեռավորությունից՝ Լուսինը կարող է ծածկել Արեգակն ամբողջությամբ (լրիվ խավարում) կամ դրա մի մասը միայն (մասնակի խավարում)։ Լինում են նաև օղակաձև և հիբրիդ խավարումներ։ Հիբրիդ խավարում շատ հազվադեպ է դիտվում, երբ երկրագնդի որոշ մասում լրիվ, որոշ մասում օղակաձև խավարում է դիտվում։

Լուսնի խավարում


Լուսնի խավարումը Երկրի և Արեգակի և Լուսնի միջև գտնվելու երևույթն է: Լուսնի խավարումը կոչվում է լրիվ, եթե այն ամբողջությամբ գտնում է Երկրի ստվերի մեջ։ Ի տարբերություն Արեգակի խավարման փուլի, Լուսնի խավարումը հնարավոր է դիտել միայն լիալուսնի ժամանակ։ Լուսնի լրիվ խավարումները ավելի երկարատև են՝ գրեթե երկու ժամ։ Սեփական լույս չունենալու պատճառով թվում է, թե լրիվ խավարման փուլում Լուսինը չպետք է երեևա, սակայն այն մեզ է ներկայանում դեղնակարմրավուն երանգով: Արեգակի ճառագայթները, շոշափելով Երկրի մակերևույթն ու երկար ճանապարհ անցնելով նրա մթնոլորտով, կարմրում են ու բեկվելով, ուղղվում դեպի Լուսին։ Այս պատճառով էլ Լուսնի լրիվ խավարումը երբեմն անվանում են «Արյունոտ Լուսին»: Հունվարի 31ին տեղի ունեցավ կապույտ Լուսնի խավարումը: Երկնային մարմինները, մեկը մյուսին ծածկելու պատճառով, երկրային դիտորդին ամբողջությամբ կամ մասամբ որոշ ժամանակ չեն երևում։Խավարումներին են համարվում Արեգակի ծածկումը Լուսնով, Լուսնի ծածկումը Երկրի ստվերով, ինչպես նաև աստղերի և մոլորակների ծածկումները Լուսնով, Արեգակի սկավառակի վրայով ներքին մոլորակների անցումները, մոլորակի սկավառակի վրայով իր արբանյակների անցումները։Երկրի ստվերն ընկնում է Լուսնի վրա և տեղի է ունենում Լուսնի լրիվ կամ մասնակի խավարում։ Լուսնի լրիվ խավարումը առավելագույնը տևում է 1 ժ 45 ր: 


Համակարգիչ

Եկեք վերհիշենք, թե ինչպես է կառուցված համակարգիչը: Համակարգչի «սիրտը» միկրոչիփն է՝ բարդագույն էլեկտրոնային սխեմաներով սիլիցիումի փոքրիկ թիթեղը: Այն կոչվում է միկրոպրոցեսոր: Համակարգչի այս հատվածամասը կատարում է բոլոր հաշվարկները և մշակում կատարվող ծրագրի հրահանգները: Միկրոպրոցեսորն իրավացիորեն համարվում է համակարգչի «էլեկտրոնային ուղեղը»: Ծրագրեր և տվյալներ պահելու համար համակարգիչն ունի նաև հիշողության միկրոսխեմաների հավաքածու: Կա հիշողության 2 տեսակ՝ գործութային (օպերատիվ) և հիմնային: Դրա շնորհիվ համակարգիչը հիշողության հնարավորություն է ունենում: Գործութային հիշողության մեջ պահվող ամեն ինչ ջնջվում է համակարգիչն անջատելուց հետո: Հիմնային հիշողության մեջ պահվում են այն անփոփոխ տվյալները, որոնք մշտապես օգտագործվում են: Այդ տվյալները չեն ջնջվում համակարգիչն անջատելուց հետո: Եթե այս ամենը չլիներ, ապա համակարգիչը չէր գործի:
Իհարկե սկզբում մեր համակարգիչը պետք է միացված լինի որևէ հոսանքի աղբյուրին: Դրա շնորհիվ էլեկտրական հոսաքը հասնում է մեր համակարգչին: Դրանից հետո մենք կկարողանանք մեր համակարգիչը միացնել և օգտագործել:


 Էլեկտրական դիմադրություն: Օհմի օրենքը շղթայի տեղամասի համար

Լարման և հոսանքի ուժի U/I հարաբերությունը կախված չէ ոչ լարումից և ոչ էլ հոսանքի ուժից: Սակայն տարբեր հաղորդիչների համար այդ հարաբերությունը տարբեր է: Նշանակում է,որ  հաղորդչում լարման և հոսանքի ուժի հարաբերությունը որոշվում է միայն հաղորդչի հատկություններով: Այդ հարաբերությունը կարող է ծառայել որպես հաղորդչի բնութագիր, որն անվանում են էլեկտրական դիմադրություն, որը սովորաբար նշանակում է R տառով:Դիմադրությունն արտահայտվում է օհմով: Մեկ օհմն այն հաղորդչի դիմադրությունն է, որտեղ հոսանքի ուժը հավասար է մեկ ամպերի, երբ նրա ծայրերին կիրատված է մեկ վոլտ լարում: Միևնույն լարման դեպքում տարբեր հաղորդիչներում հոսանքի ուժի արժեքները հակադարձ համեմատական են այդ հաղորդիչների դիմադրութուններին: Շղթայի տեղամասում հոսանքի ուժն ուղիղ համեմատական է տեղամասի ծայրերին կիրառված լարմանը և հակադարձ համեմատական այդ տեղամասի դիմադրությանը:
Օհմի օրենք
Հոսանքի մեծությունը ուղիղ համեմատական է  հաղորդչի լարմանը  և հակադարձ համեմատական է նրա դիմադրությանը:

Հոսանքի ուժ: Ամպերաչափ
Եթե կամայական հավասար ժամանակներում հաղորդչի լայնական հատույթով անցնում են լիցքի նույն քանակները, ապա այդպիսի հոսանքն անվանում են հաստատուն հոսանք:
Հոսանքի ուժ անվանում են հաղորդչի լայնական հատույթով կամայական ժամանակում անցած լիցքի հարաբերությունն այդ ժամանակին:
Հոսանքի ուժն նշանակում են I տառով: Հոսանքի ուժի միավորն անվանում են ամպեր: Էլեկտրական լիցքը նշանակում են q տառով: Էլեկտրական լիցքի միավորը 1 կուլոնն է: Մեկ կուլոնն այն լիցքն է, որն անցնում է հաղորդչի լայնական հատույթով մեկ վայրկյանում, երբ հաղորդչում հոսանքի ուժը մեկ ամպեր է: Հոսանքի ուժը չափում են հատուկ սարքերով, որոնք կոչվում են ապերաչափներ:

Լամպիի դիմադրության հաշվումը
Աշխատանքի նպատակը
Կառուցել հախորդիչում հոսանքի ուժի կախումը, հաղորդիչի ծայրերին կիրառված լարումից պատկերող գրաֆիկը: Գրաֆիկի միջոցով որոշել հաղորդիչի դիմադրությունը:
Հոսանքի աղբյուր լամպ ռեոստատ, ամպերաչափ, ոլտաչափ, բանալի:
Փորձի կատարման ընդացքը
Հավաքել էլեկտրական շղթա

Ռեոստատի միջոցով հաղորդիչում կարգավորել էլեկտրական հոսանքը: Սողնակի միջոցով տարբեր դիրքերում փոփոխել հոսանքի ուժը և չափել համապատասխան լարումը: Չափման արդյունքները գրանցել աղյուսակում և կառուցել գրաֆիկ: Օհմի օրենքով որոշել լամպի դիմադրությունը: Հաշվել հաղորդիչի դիմադրության ստացված արդյունքների միջին թվաբանականը: 




Ազատ լիցքակիրներ
Մի շարք մարմիններում լիցքավորված մասնիկները` էլոկտրոնները, իոնները, կարող են ազատ տեղաժարվել մարմին մի մասից մյուսը: Դրանց անվանում են ազատ լիցաքկիներ:

Ատոմի կառուցվածքը
Էռնեստ Ռեզերֆորդը 20-րդ դարում ատոմի կառուցվածքը պարզելու համար կատարել է փորզեր: Փորձերից եզրակացություն է արել, որ ատոմը բարդ կառուցվածք ունի: Ատոմի կենտրոնում դրական լիցքավորված միջուկն է: Յուրաքանչյուր ատոմում պրոտոնների թիվը հավասար է էլեկտրոնների թվին: Բոլոր էլեկտրոնները և պրոտոնները միատեսակ են: Բայց էլեկտրոններից յուրաքանչյուրն ունի ամենափոքր բացասական լիցքը, իսկ պրոտոններից յուաքանչյուրն ունի մեծությամբ էլեկտրոնի լիցքին հավասար դրական լիցք:

2016-17ուստարի
Լաբարատոր աշխատանք։ Ազատ անկում
Աշխատանքի նպատակը
Ազատ անկման երևույթի դիտում, ուսումնասիրում, քննարկում և եզրակացություն։ Անհրաժեշտ պարագաներ, մեկ մետր երկաությամբ ապակե հաստ պատերով խողովակ, որի մեջ նախօրոք գցված է կապարե գնդիկ, փետուր, մետաղյա օղակ և օդահան պումպ։ Խողովակի մի ծայրը փակված է ռետինե խցանով, մյուս ծայրը ծորակով։
Աշխատանքի ընթհացքը
Սկզբից հարյուր ութսուն աստիճանով պտտում ենք խողովակը և նայում, որ մարմինը շուտ հասավ տեղ։ Առաջինը ընկավ կապարե գնդիկը իսկ հետո թուղթը։ Օդահանի միջոցով հանում ենք օդը, ստանում ենք վակումային վիճակ։ 
Դինամիկա

Մեխանիկաի այն բաժինը, որը ուսումնասիրում է տարաբնույթ շարժումների առաջացման  և փոփողման պատճառները ՝ կոչվում է դինամիկա։ Դինամիկայի հիմքում ընկած է Նյուտոնի օրենքները։ Մարմինը պահպանում է իր դաթարի վիճակը այնքան կամ գտնվում է ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման մեջ, եթե նրա վրա այդ մարմինը չեն ազդում, կամ եթե հատվում են ապա այդ ուժերը համակշռում են։ 

Հավասարաչափ արագացող շարժում, արագացող շարժման արագություն, ճանապարհը:

Ազատ անկում, ազատ անկման արագացում:
Հավասարաչափ արագացող շարժումը՝ անհավասարաչափ շարժում է, որովհետև հավասարաչափ շարժման դեպքում արագությունը չի փոխվում, հաստատուն է ողջ շարժման ընթացքում: Մարմնի շարժումը կոչվում է հավասարաչափ արագացող, եթե այդ շարժման արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցում փոխվում է նույն չափով:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավսար է մարմնի շարժման արագության փոփողության և այն ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, որի ընթացքում կատարվել է այդ փոփոխությունը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում: Այն նշանակում են a տառով՝ լատիներեն ակսելեռատիո(արագացում):
Հավսարաչափ արագացող շարժման դեպքում, արագացումը հաստատուն է: Որպես հավասարաչափ արագացող շարժման արագացման միավոր ընդունվում է այն մարմնի արագացումը, երբ այդ շարժման արագությունը յուրաքանչյուր մեկ վարկյանում փոխվում է մեկ մետր վարկյանում: Այդ միավորը կոչվում է մեկ մետր վարկյան քառակուսի: Հավասարաչափ արագացող շարժման արագությունը հավասար կլինի V=a*t:

Շփման ուժ
Դադարի շփում
Շփումը բնության մեջ և տեխնիկայում                            
Տարբերակ 1, էջ 48
1)   Սահնակը սարից սահում է ծանրության ուժի ազդեցությամբ և սահելով կանգ է առնում շփման ուժի պատճառով;
2)   Շփվող մակերևույթների յուղման դեպքում շփման ուժը փոքրանում է;
3)   Շփման ուժի ուղղությունը համընկնու՞մ է մարմնի շարժման արագության
ուղղության հետ
Ուժը արագության փոփոխության պատճառն է;
Ծանոթացել ենք 4 ուժերի հետ ՝ ծանրության, առաձգականության, մարմնի կշիռ և շփման;
Ծանրության ուժի առաջացման պատճառն է երկրի ձգողական ուժը;
Առաձգական ուժի առաջացման պատճառն է մարմինների  դեֆորմացիան է;
Մարմնի կշիռի առաջացման պատճառն է հենարանին դրած կամ կախոցից կախված մարմնի դեֆորմացիսաի  առաջացած ուժն է, որը ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա;  
Շփման ուժի առաջացման պատճառն է երկու հպվող մակերևութների խորդուբորդույունն է և մոլեկուլների փոխազդեցության ուժը; Ուժը վեկտորական մեծություն է;
Մեխանիկական  աշխատանք և հզորություն
Մենաիկական աշխատանքը կատարվում է այն ժամանակ ,երբ մարմնի վրա կիռարվում է ցանկացած ուժ և ուժի ուղղությամբ մարմինը կատարում է տեղափոխություն;
Նշում ենք A տառով այն հավասար է ուժի և տեղափոխության

A=f*s 1g=1n*1,m

Մարմի փողազդեցությունը
Մարմնի զանգված
Զանգվածի միավորներ
Տարբերակ 1
1)Մարմնի շարժման արագությունը փոփոխվում է՝ նրա վրա ազդում են այլ մարմնի ազդեցությունից հետո. Պատ.՝ 3.
2)Որ դեպքում  Ա սայլակը կսկսի շարժվել, եթե այրենք թելը՝ նկարում պատկերված 1և3 վիճակներում Պատ.՝2.
3) Հրացանից կրակելիս գնդակի արագությունը 600մ վ է, իսկ հրացանի հետհարվածի արագությունը ՝ 1,5 մ/վ: Որ մարմնի զանգվածն է մեծ քանի անգամ՝ գնդակի զանգվածը 400 անգամ փոքր է հրացանի զանգվածից: Պատ.՝2.
4) Քանի կիլոգրամ է պարունակում 2.5 տոննան ՝ 2500 կգ: Պատ.՝ 5.
5)Քանի գրամ է 0,025կգ-ը` 25 կգ  պատ.՝ 1
6)Արտահյատեք 250գ կիլոգրամով՝ 0,25 կգ պատ.՝1

1.Լրացրեք բաց թողած թվերը. 1կգ =1000գ ,1գ =1կգ,1մգ =1գ ,1տ = 1000կգ

Լաբարատոր աշխատանք
Չափանոթում չտեղավորվող մարմնի ծավալը
Անհրաժեշտ պարագարներ, մարմնին որը չի տեղավորվում չափանոթում, ջրթափ անո, ջուր թել և չափանոթ:Աշխատանքի ընդհացքը:Ջրթափ անոթի մեջ լցնում եմ անքայն ջուր , որ հասնի ծուրակի բերանին:Չափաբաժակը տեղավորում ենք ջրթափ անոթի ծորակի տակ, որից հետո մարմինը խելոք կապում ենք  թելով , որից հետո մարմինը իչեցնում ենք ջրթափ անոթի մեջ այնքան ժամանակ մինչև մարմինը խորասուզվի:Խորասուզվելուց հետո ջուրը թափվեց, և այնքան ջուր թափվեց ուրեմն դա ջրի ծավալն է:Որոշեցի չափանոթի բաժանման արժեքը `   C=100սմ3-80սմ3=20սմ3:10=2սմ3
C1=2սմ3:2=1
Ջրի ծավալը եղավ V=98սմ31սմ3
Դա մարմնի ծավալն է:                                                                              







Լաբարատոր աշխատանք
Կանոնավոր և անկանոն պինդ մարմնի ծավալի որոշումը:Անհրաժեշտ պարագաներն են  չափագլան, չափաքանոն, հֆհհդսբադքըեդզքվ, թել ,ջուր:Առաջինը անում ենք կանոնավոր ծավալի որոշումը քանոնով, կանոնավոր մարմնի ծավալը որոշելու համար քանոնի միջոցով պետք է չափել կանոնավոր մարմնի ՝ չորսուի ծավալը:Ես ունեմ  պայտե և  մետաղյա չորսուններ:Այն որոշելու համար քանոնով չափում եմ նրա երկարությունը, լայնությունը և բարձրությունը, նշանակելով համապատասխանաբար a;b;h; տառերով:
a=2,7սմ
b=1,7սմ
h=2,7սմ
V-?
2,7*2,7*1,7=12,3սմ3
V=12,3սմ3
a=7սմ
b=4,5սմ
h=7սմ
V=7սմ*7սմ*4,5սմ=220,5սմ3
V=220,5սմ3

մարմնի ծավալը նշանակում ենք V տառով:
Այժմ իմ մետաղյա չորսուի ծավալը կորոշեմ չափագլանի միջոցով:Նախ որոշում եմ իմ չափանոթի սանդղ ակի բաժանման արժեքը
C=100-5010=5սմ3
C1=522,5սմ3
Չափանոթի մեջ լցնում եմ ջուր:Չափագլանի մեջ լցրեցի այնքան ջուր որ իմ մարմինը կարողանա սուզվի:Լցված ջրի ծավալը:
V1=148
Պարզաբանել և կրկնել հետևյալ հարցերը՝
1.ինչն են անվանում սանդղակի բաժանման արժեք
Անհրաժեշտ է գտնել սանդղակի մոտակա այն երկու գծիկները որոնց կողքին մեծության թվային արժեքներ են գրված։ Այնուհետև մեծ արժեքից հանել փոքր արժեքը և ստացված արդյունքը բաժանել նրանգ միջև եղած բաժանումների թվին:
С=60-5010=1մլ
2.որն է սարքի չափման սահմանը,
Նրա ամենավերևի և ամենաներքևի թվերը ցույց են տալիս սարքի չափման սահմանը:
c1=1մլ2= 0,5մլ

3.որոշել տրված գործիքի չափման սխալը
գործիքների սանդղակների ամենափոքր բաժանման արժեքի  կեսը
V=55մլ
1 լ=1 դմ3
1մլ=1 սմ3
3=1մ*1մ*1մ=10դմ*10դիմ*10դմ=1000դմ3=1000լ
Իմ չափագլանի մեջ լցրեցի ջուր և պարզեցի, որ C=100-5025=2սմ3
Լաբարատոր աշխատանք
Հեղուկի ծավալի չափումը չափանոթի միջոցով
Աշխատանքի նպատակը․ սովորել չափանոթի միջոցով չափել հեղուկի ծավալը և անոթների տարողությունները։
Սարքեր և նյութեր․ չափանոթ, ջրով լցված բաժակ, ոչ մեծ սրվակ և այլ անոթներ։
ԻՄ դիմաց դրված է չափանոթ, որը հեղուների ծավալների չափման  և պինդ մարմինների ծավալների չափման գործիք է,
Ծավալը դա  հեղուկի կամ պինդ մարմնի զբաղեցրած տեղն է։ Ծավալի չափման գործիքը՝ չափանոթը ուսումնասիրելիս ես պարզեցի, որ իմ չափանոթի չափման հնարավորությունը՝ ամենաներքևի թվային արժեքը նրբագծի դիմաց գրված 0սմ3, իսկ ամենավերևի նրբագծի դիմաց գրված թիվը 150սմ3, որպես ծավալի չափման հիիմնական միավոր Միջազգային Համակարգում (ՄՀ) ընդունված է 1մ3 օգտագործվում են նաև 1սմ3, 1լ, 1մլ, 1մմ3, իմ չափագլանի վրա արված են նրբագծերով արված բաժանումներ, որին անվանում ենք սանդղակ, գործիքից օգտվելոց առաջ ես որոշում եմ ես պետք է որոշ եմ սանդղակի ամենափոքր բաժանման արժեքը։  Չափիչ սարքի սանդղակի բաժանման արժեքը որոշելու հաար անհրաժեշտ է գտնել սանդղակի մոտակա այն երկու գծիկները որոնց կողքին մեծության թվային արժեքներ են գրված։ Այնուհետև մեծ արժեքից հանել
Լարատոր աշխատանք
Գործիքներից օգտվելուց առաջ պետք է որոշենք գործիքների սանդղակների ամենափոքր բաժանման արժեքի  կեսը և չափման սխալը։  Այժմ ես որոշու եմ իմ դիմաց դրված չափագլանի սանդղակի ամենափոքր բաժանման արժեքը և չափման  սխալը։ Չափագլանի սանդղակի բաժանման արժեքը որոշելու համար վերցրեցի երկու հարևան գծիկներ որոնց դիմաց թվային մեծություն էր գրված՝ օրինակ 600մլ և 500մլ, որից հետո մեծից հանեցինք փոքր թիվը և ստացված թիվը բաժանեցինք այդ երկու թվերի միջև եղած նրբագծերով արված բաժանումների թվի վրա։ Բաժանման արժեքը նշանակում են C տառով։ C=600մլ-500մլ10

Լաբորատոր աշխատանք
Նպատակը՝ ծանոթանալ լաբորատորիայի անվտանգության կանոններին՝ ուսուցչի ծանոթացմանբ: Ծանոթանալ այն չափիչ գործիքների հետ, որոնց հետ մենք աշխատելու ենք:
Այդ գործիքների հետազոտում և նրանց սանդղակի ամենափոքր բաժանման արժեքի և չափման սխալի որոշում:  
Աշխատանքի ընթացքը
Աշխատելու ընթացքում ծանոթանում ենք անվտանգության կանոններին, ամենակարևորը նա է, որ  գոյություն ունեն 2 տեսակի հոսանքի աղբյուրներ մեկը 36մյուսը  220 ոլտ: Ծանոթացել ենք գործիքների հետ օրինակ ջեռուցիցչներ, հոսանքի փոխանցիչների, չախագլանների , կշեռքների, քանոնների, տարաների և տարբեր ուժաչափիչների հետ: ՄԵնք այդ գործիքները հետազոտեցինք՝ գործիքից օգտվելուց առաջ պետք է նաել իր չափման հնարավորությունները  Նրա ամենավերևի և ամենաներքևի թվերը ցույց են տալիս սարքի չափման հնարավորությունները: Որից հետո նկատեցի, որ բոլոր չափիչ գործիքների նման են նրանով որ բոլորի վրա կա նրբագծերով արված բաժանումներ, որին անվանում ենք սանդղակ:  


Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire