Հայոց լեզու առաջադրանքներ

առաշարքում ընդգծել տեղանուններից առաջացած անձնանունները:Աստղիկ, Անահիտ, Տարոն, Արարատ, Մասիս, Արտավազդ, Տրդատ, Արաքս, Տիգրան, Հրազդան, Տիրան, Սիփան, Վարդան, Վարագ, Վարդուհի, Վան, Աշոտ, Կարին, Գուրգեն, Սևան, Վանիկ, Հրայր, Սասուն, Հարություն, Տաթևիկ, Դավիթ Անի, Նաիրի, Դերենիկ, Նաիրուհի, Եղիազար, Հայաստան, Ալավերդյան, Բասենցյան, Նարեկ, Հասմիկ,  Լոռեցյան, Վանեցյան, Գրիգոր,  Մասիսյանց, Սամվել, Ղափանցյան, Գևորգ, Շիրակյան, Կարինյան:

Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունների հայերեն համարժեք հայերեն համարժեքները:Սդելկա-գործարք,
դիրիժոր-խմբավար
սիստեմ-համակարգ
սպրոս-պահանջարկ
ստաբի-կայուն
ստավկա-դրույք
սպիրալ-պարույր
սուվերեն- ինքնիշխան
ստրախովկա-ապահովագրություն
վալյուտա-արժույթ
վետո-արգելք
տաբլիցա-աղյուսակ
տամոժնի- մաքսակետ
տոտալ- ընդհանուր
տրադիցիա-ավանդույթ

Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունների հայերեն համարժեք հայերեն համարժեքները:Տրադիցիոն-ավանդական
ցեխ-արտադրամաս
ցիկլ-գործառույթ
ուտեչկա-արտահոսք
ֆակտոր-գործոն
ֆիկսել-ամրակայել
ֆոնդ-հիմնադրամ
ֆունդամենտալ-հիմնարար
ֆունկցիա,
օպերացիա-Գործողություն
օբյոմ-ծավալ
օրիենտացիա-կողմնորոշում
սխեմա-գծապատկեր
մակետ-մանրակերտ

Առաջադրանք

Տեքստի թարգմանություն գրաբարից:

1. Ձմեռն անցավ, անձրևները անցան և գնացին հեռացան։ Ծաղիկներ երևացին մեր երկրում։ Հասավ էտելու ժամանակը։ Տատրակի ձայնը լսվեց մեր երկրում։ Թզենին արձակեց իր բողբոջները։Ծաղիկների տունկերը։ Արի, եկ իմ հարազատ, իմ գեղեցիկ , իմ աղավնի, արի և դու։ Ցույց տուր ինձ քո դեմքը, և լսելի դարձրու ինձ քո խոսքը։ Որովհետև քո խոսքը քաղցր է, քո տեսքը գեղեցիկ։
1. Ձմեռն էանց, անձրեւք անցին եւ գնացեալ մեկնեցան: Ծաղիկք երեւեցան յերկրի մերում, ժամանակ եհաս հատանելոյ, ձայն տատրակի լսելի եղեւ յերկրի մերում: Թզենի արձակեաց զբողբոջ իւր, որթք մեր ծաղկեալք ետուն զհոտս իւրեանց: Արի եկ, մերձաւոր իմ, գեղեցիկ իմ, աղաւնի իմ, եւ եկ դու: Երեւեցո ինձ զերեսս քո եւ լսելի արա ինձ զբարբառ. զի բարբառ քո քաղցր է, եւ տեսիլ քո գեղեցիկ:
   
2. Իմաստասէր ոմն աղքատ ունէր ծոյլ որդիս եւ ի ժամ մահուն կոչեաց զորդիսն եւ ասէ.— Ո՛վ որդեակք, բազում գանձ կայ պահեալ ի հարցն իմոց յայգին մեր, իսկ զտեղին ոչ ցուցանեմ ձեզ, այլ որ աշխատի ևւ խորագոյն փորէ, նա գտանէ զգանձն:Եւ յետ մահուն հօրն, սկսան որդիքն ջանալ մեծաւ աշխատութեամբ եւ խորագոյն վարէին, եւ ամէն մէկ իւրն ջանայր, զի ինքն գտցէ զգանձն:Եւ սկսաւ այգին աճիլ եւ զօրանալ եւ ետ բազում պտուղ եւ ելից զնոսա գանձիւ:

Մի աղքատ իմաստուն ուներ ծույլ որդիները։ Մահվան ժամին կանչում է որդիներին և ասում։

-Որդիներ, մեր այգում գանձեր կան պահված, բայց տեղը ձեզ ցույց չեմ տա։ Ով աշխատի, և խորը փորի, նա կգտնի գանձը։ Եվ հոր մահվանից հետո, որդիները սկսեցին ջանքերով աշխատել և խորը փորեցին։ Եվ ամեն մեկը ջանում էր գտնել գանձը։ Եվ այգին սկսեց աճել զորանալ, տվեց բազուն պտուղներ և այն լցվեց գանձերով։

1. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:Որթերի մեջ անծանոթ մի աղջիկ տեսա: (որդ, որթ)
Որդերի պատճառով ձկնորսության չգնացի: (որդ. որթ)
Շատ հաջող ավարտ ունեցավ մեր ձեռնարկը: (հաջող, հաչող)
Հաչող շանը կծան չի լինում: (հաջող, հաչող)
Երեխայի կտրիչ ատամներն արդեն դուրս էին եկել: (կտրիչ, կտրիճ)
Իմ բոլոր կտրիճ ընկերները հավաքվել են այսօր: (կտրիչ, կտրիճ

2.Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Նստելու համար մի հարթ տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ)
Քամին ամբողջ հարդը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ)
Տարբեր ախտեր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ)
Փոշիով ու աղտ էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ)
Մի ուղտ քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ)
Քո արած ուխտ թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)

3.Նախադասությունների մեջ գտեք բառագործածության սխալները:
Այդ առավոտ սուրհանդակները ավետեցին վաղուց սպասված հաղթանակը։
Այդ երկուսը դեռ առավոտից էին վիճում:
Նա քայլելիս ընկավ:
Քեզ համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:

4.Ո՞ր բառը մյուսների հետ ընդհանուր արմատ չունի:
Սկեսրայր
Քաջայր
Քարայր
Ազնվայր
Այրուձի

5.Տրված բառերում գտնել հնչյունափոխված արմատները:
Գետնաքարշ, գիտնական, հնձվոր, խուսափել, քննարկել, լսափող, նստարան, լրջախոհ,  ուղեկից, շրջադարձ, կավճոտ, սուզանավ, չվացուցակ, իշայծյամ, պտուտակ:

գետին, գետ, հունձ, խույս, քնին, լիս, նիստ, լուրջ, ուղի, կավիճ, սույզ, չու,էշ պտույտ։
ճարտարագետ
օդաչու
կնխույս
ոլորապտույտ
ջրասույզ
լեռնանիստ
ասուլիս

6. Շարքի բառերում ընդգծել նախածանցներն ու վերջածանցները:
Տհաճ, խանդոտ, մայիսյան, վարք, փորձանք, հաճելի, զսպանակ, բանվոր, պարագլուխ, մականուն, թվական, բուրավետ, մեղք,վայրենի, փոխարքա, հոգյակ, ծնունդ, հավելված, ներամփոփ, ելույթ, գերադաս:

Ընդգծված ածանցներով կազմել երկուական նոր ածանցավոր բառ:

Տհաս, մարդամոտ, հունիսյան, տուրք, աշխատանք, խուսափելի, փոխանուն, ըմպանակ, պարամետր, մակբայ, հնձոր, գերմարդկային, մրցույթ, ։

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Օրինակ՝
սրտի ձև ունեցող — սրտաձև:
Մոր քույրը, դարպասը պահող, ժամանակը ցույց տվող, ջրի աման, գաղտնիք պահող, նավ վարող, ծաղկի թերթիկ, արագ վազող, ամենից մեծ, պոչ չունեցող, անուշ համ ունեցող, քարով շինված, կին բժիշկ, բալի ծառ:

Մորաքույր-դարպասապահ, ժամացույց-,ջրաման,գաղտնապահ,նավավար,ծաղկաթերթ, արագավազ, ամենամեծ,պոչատ,անուշահամ, քարաշեն,բժշկուհի, բալենի

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Բարի սիրտ ունեցող, խիղճ չունեցող, բարձր ձայնով, միշտ ժպտուն, գանձը պահելու տեղ, կապույտ աչքերով, արքայի որդի, հույների երկիր, փոքր էշ, ծաղիկներով զարդարված, քաղաքում ապրող, հայերի երկիր:

բարեսիրտ, անխիղճ, բարձրաձայն, մշտաժպիտ, գանձարան, կապուտաչյա, արքայորդի, հունաստան, իշուկ, ծաղկազարդ, քաղաքաբնակ, հայաստան։

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:Ավետիս (բարի լուր) բերող, արագ ընթացող, բաժակը ձեռքին արտասանվող ճառ, վեպ գրող, բառարան գրող, արտասահմանում ապրող մարդ, բույսերի մասին գիտություն:

ավետաբեր, արագընթաց, կենաց, բաժակաճառ, վիպագիր, բառառանագիր, արտասահմանցի, բուսաբանություն։

Ամեն շարքից մի բաղադրիչ ընտրի´ր և բաղադրյալ բառեր կազմի´ր (քանիսը կստացվի):

1.Ա. Թութ, կարմիր, փուշ, ոսկի, տուն, գույն, կաթ(ն), խորհուրդ:Բ. Ան-, -յա, -ենի, -ոտ, -արան, -ավուն, -եղեն, -ավոր:

թթենի, կարմրոտ, կարմրավուն, կարմրավոր, փշոտ, փշավոր, ոսկեղեն, տնավոր, գունավոր, կաթնեղեն, կաթնավուն, խորհրդարան, ոսկյա, խորհրդավոր, 

2. Ա. Գետ, կանչ, լույս (լուս), գիր (գր), սիրտ (սրտ), միտ:
      Բ. Ան-, -ավոր, -ել, -ակ, -ք, -ոտ:

գետ, գետակ, կանչել, լուսավոր, գրավոր, գրել, գիրք, անսիրտ, միտք, անմիտ, մտավոր։

Տրված բառաշարքից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը ե արմատն ընդգծիր:
Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ,շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ,գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ,գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ

Տրված բառերից տեղ ցույց տվող ածանցավոր բառեր կազմի՛ր: Գրի՛ր գործածված մասնիկները (ածանցները): Կազմածդ ո՞ր բառերն են մեծատառով սկսվում:
Օրինակ՝
հույն — Հունաստան:

հիվնադանոց

ծաղկանոց, 

մկստան

հայաստան

նստարան

աբենարան

դասարան

դարբնոց

հյուրատուն

զորանոց

ռուսաստան

գործարան

բրուտանոց, կուսանոց,Ուզբեկստան

Հնդկաստան, թփուտ, ծիրանուտ։

Հիվանդ ծաղիկ, մուկ, հայ, նիստ, այբուբեն, դաս, դպիր, դարբին, հյուր, զոր(ք), ռուս, գործ, բրուտ, կույս, ուզբեկ, հնդիկ, թուփ, ծիրանի:

Գործնական քերականություն, 24.09

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը գրիր և տեքտը վերականգնի՛ր:

Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներով խաղողի վազ տեսավ:Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ: Հեռանալիս ինքն իրեն ասաց. «Ոչի՜նչ, դեռ խակ է»: Ուժ ու կարողություն չունենալու պատճառով հաջողության չեն հասնում, մեղքը գցում են պայմանների վրա:  

Հականիշները (հակաոակ իմաստ ունեցող բառերը) գտի՛ր և զույգ—զույգ գրի’ր:Միշտ, անարատ, ոչնչացնել, արատավոր, բացահայտ, թույլ, վերջին, համաձայնել, հանգստանալ, գտնել,երբեք, հավաքել, աջ, արթուն, քնած, հրաժարվել,  առաջին, գաղտնի, ամուր, աշխատել,  կորցնել, ստեղծել, վատնել, մերժել, ձախ:

միշտ-երբեք

անարատ-արատավոր

ոչնչացնել-ստեղծել

բացահայտ-գաղտնի

թույլ-ամուր

վերջին-առաջին

համաձայնել-մերժել

հավաքել-վատնել

ձախ-աջ

գտնել-կորցնել

արթուն-քնել

հանգստանալ-աշխատել

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը  գտի´ր և տեքստըվերականգնի´ր: 

Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը  փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում:  Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց.

-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր:

-Ո՜ւզ, ո՜ւզ:

Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն:Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը պատաս­խանեց.

Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց:
Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

 Կետերի փոխարեն գրիր ամբողջ(ողջ) կամ բոլոր (ը)բառերը:

Բոլոր նախադասությունները ճիշտ են գրված:
Ամբողջ գիրքը մի օրում կարդաց:
Բոլոր խնդիրները փորձի´ր լուծել:
Ողջ խնդրագիրքն արդեն վերջացրել է:
Բոլորը վազում էին ինչ-որ մեկի հետևից:
Ողջ ժողովուրդն է սպասում քեզ:
Բոլոր մարդիկ ինչ-որ բանի են սպասում:
Ամբողջ հոտը շարժվեց ձայնի ուղղությամբ:
Բոլոր գառներն ու ուլերը ցրվեցին:
Ողջ աշխարհը ոտքի տակ է տվել:
 Բոլոր երկրներում եղել Է:
Բոլորը նույն բանն են պնդում:
Բոլորը կրակի բաժին դարձավ:

Առաջադրանք հայոց լեզվից, 17.09

1. Ամբողջացնել նախադասությունները:
   ա) Քանի որ կենսուրախ և կատակասեր մարդ էր, նա կարողացավ աչքի ընկնել:
   բ)  Ուզում եմ ձեզ այն պահին տեսնել, երբ դուք աշխտանքը ավարտեք:
   գ)  Անցել էր ընդամենը երկու-երեք տարի, մեր վերջին հանդիպումից:
   դ) Թեև հայրն արդեն ծերացել էր, բայց նա հոգով երիտասարդ էր:
   ե) Ով իր նպատակը լավ է պատկերացնում, նա հասնում է դրան:
2. Մարդ, ձեռ, հույս, ջուր  արմատներով նոր բառեր կազմել` դրանք ունենալով բառամիջում, բառասկբում, բառավերջում:
   Մարդամոտ, ձեռնատու, ջրակայուն, հուսալի, անձեռնամխելի, 
3. Ուղղել սխալները:Վախում եմ, բազմիցս անգամ, նորից եմ կրկնում, սպասեցնել տվեց, ուրիշ այլ մարդիկ, խոսքը քեզ է վերաբերվում, վիճվել, կապնվել, ուտացնել, խոսա, կարմրացնել, խոստովանվել:

Վախենում եմ, բազմիցս ,  կրկնում եմ , սպասեցնել տվեց, ուրիշ մարդիկ, խոսքը քեզ է վերաբերվում, վիճել, կապնվել, ուտացնել, խոսա, կարմրացնել, խոստովանվել:

1. Կետադրել ավանդազրույցը:Ասում են, թե հենց մի փշուր հաց է գետնին ընկնում, երկնքից մեզ համար անտեսանելի հրեշտակ է իջնում և կանգնում հացի փշուրի վրա որպեսզի այն ոտնատակ չընկնի չպղծվի: Այնպես որ իմացեք գետնին ընկած բոլոր փշուրների վրա մի-մի հրեշտակ է կանգնած: