Առաջադրանք հայոց լեզվից, 01,10

1. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Որթերի մեջ անծանոթ մի աղջիկ տեսա: (որդ, որթ)
Որդերի պատճառով ձկնորսության չգնացի: (որդ. որթ)
Շատ հաջող ավարտ ունեցավ մեր ձեռնարկը: (հաջող, հաչող)
Հաչող շանը կծան չի լինում: (հաջող, հաչող)
Երեխայի կտրիչ ատամներն արդեն դուրս էին եկել: (կտրիչ, կտրիճ)
Իմ բոլոր կտրիճ ընկերները հավաքվել են այսօր: (կտրիչ, կտրիճ

2.Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:
Նստելու համար մի հարթ տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ)
Քամին ամբողջ հարդը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ)
Տարբեր ախտեր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ)
Փոշիով ու աղտով էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ)
Մի ուղտ քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ)
Քո արած ուխտ թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)

3.Նախադասությունների մեջ գտեք բառագործածության սխալները:
Այդ առավոտ սուրհանդակները ավետեցին վաղուց սպասված հաղթանակը:
Այդ երկուսը դեռ առավոտից էին վիճմ էին:
Նա քայլելիս ընկավ:
Քեզ համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:

4.Ո՞ր բառը մյուսների հետ ընդհանուր արմատ չունի:
Սկեսրայր
Քաջայր
Քարայր
Ազնվայր
Այրուձի

5.Տրված բառերում գտնել հնչյունափոխված արմատները:
Գետնաքարշ-գետին
 գիտնական- գետ
հնձվոր-հունձ
 խուսափել-խույս
 քննարկել-քնին
 լսափող-լիս,
նստարան-նիստ,
 լրջախոհ-լուրջ, 
ուղեկից-ուղի,
շրջադարձ-շուրջ,
կավճոտ-կավիճ,
սուզանավ-սույզ,
չվացուցակ-չու,
իշայծյամ-էշ,
պտուտակ-պտույտ:

մարդախույս,  օդաչու, շրջապտույտ, ասուլիս, բքասույզ, լեռնանիստ։

6. Շարքի բառերում ընդգծել նախածանցներն ու վերջածանցները:
Տհաճ, խանդոտ, մայիսյան, վարք, փորձանք, հաճելի, զսպանակ, բանվոր, պարագլուխ, մականուն, թվական, բուրավետ, մեղք, վայրենի, փոխարքա, հոգյակ, ծնունդ, հավելված, ներամփոփ, ելույթ, գերադաս:
Ընդգծված ածանցներով կազմել երկուական նոր ածանցավոր բառ:
Մակաբույծ, մրցույթ, փոխզիճում, բամբասանք, ըմպանակ, պարագիծ, զինվոր,  քնքշանք, հոտավետ, տգետ։

Ինչ է ցիանիդը

Ցիանիդները` բարդ քիմիական միացություններ են, որոնք բաղկացած են ածխածնի, ազոտի, ջրածնի կամ այլ տարրի մեկական ատմներից: Տարբերում են ցիանային միացությունների 3 հիմնական տիպեր` ազատ ցիանիդ, թույլ կոմպլեքսային ցիանիդ և ուժեղ կոմպլեքսային ցիանիդ:

Ցիանիդ–ընդհանուր տեղեկություններ

Ցիանիդը բարձրտոքսիկ է: Չնայած դրան, ինչպես և էլեկտրականությունը, պայթուցիկ նյութերը, խիստ դյուրավառ նյութերը (այդ թվում` վառելիքը), կենցաղում օգտագործվող զանազան միացությունները (օր.՝ կաուստիկ սոդան, քլորը և այլն) վտանգավոր են միայն սխալ օգտագործման կամ կառավարման դեպքում: Ազատ ցիանիդը ոչ կանցերոգեն է և ոչ էլ կումուլատիվ թույն է՝ չունի երկարաժամկետ ազդեցություն, քանի որ արագ քայքայվում է(սովորաբար 24 ժամում) և վտանգավոր է միայն առանց համապատասխան պաշտպանության անմիջական շփման դեպքում (օր.՝ կլանում): Խաթարելով թթվածնի
տեղափոխումը մարմնով ցիանիդը կարող է արգելափակել շնչառությունը: Մարմնի վրա ազդեցությունը գնահատվում է ըստ դոզայի կոնցենտրացիայի, այլ ոչ թե ըստ դոզայի քանակի: Ոչ մահացու չափաքանակները թունազերծվում են օրգանիզմում բնական նյութափոխանակային գործընթացների միջոցով (օր.`ծխախոտի ծխում առկա է ցիանիդի բարձր կոնցենտրացիա, սակայն հիմնական վնասը ներկայացնում է խեժը, քանի որ ցիանիդը դուրս է գալիս մարմնից): Ցիանիդները հանդիպում են կենցաղում և բնության մեջ:

Ինչպես է օգտագործվելու ցիանիդը Ամուլսարում

• Ձեռք են բերվելու պինդ բրիկետներ (անվտանգ են տեղափոխման տեսանկյունից):
• Նոսր լուծույթը (շուրջ 200 մգ/լ) ստանալու են լուծելով ցիանիդի չոր աղը ջրում:
• Ցիանիդի լուծույթը կիրառվելու կույտային տարրալվացման հրապարակում, քանի որ լուծույթն օժտված է հանքաքարից ոսկու և արծաթի տարրալվացման հատկություններով:
• Առաջացող մետաղ-ցիանիդ միացությունը մշակվելու է ԱԴՎ (ադսորբցիայի, դեսորբցիայի և վերականգնման) կայանում՝ մետաղների վերականգնման նպատակով, որի ընթացքում ցիանիդը քայքայվում է:
• Մնացորդային լուծույթն ավելացվում է նոսր լուծույթին և կրկին ներմուծվում է ցիկլի մեջ` գործելով որպես փակ համակարգ:

Ցիանիդի կառավարումը Ամուլսարում

• Արդյունահանման ընթացքում ցիանիդի կառավարումն իրականացվելու է ՇՄԱԳ-ի շրջանակներում մշակված ցիանիդի կառավարման պլանին համաձայն, որը մատչելի է հանրության համար:
• Հանքավայրի նախագծումը և շահագործումն իրականացվելու են համաձայն Ցիանիդի կառավարման օրենսգրքին՝ համապատասխան մոնիտորինգի ընթացակարգերով և հանրային իրազեկման արշավներով, ինչպես նաև՝                                                                      – ցիանիդ պարունակող խողովակներն ունենալու են կրկնակի միջնաշերտ,                           – կրկնակի միջնաշերտով ավազաններում տեղադրվելու են արտահոսքերի վերահսկման և կուտակման համակարգեր,
– վտանգավոր լուծույթներ պարունակող տարաները կունենան կրկնակի տարողունակություն(առնվազն 110%/ի չափով),                                                                            – ԱԴՎ կայանը կունենա միջադիր շերտով կուտակիչ ավազան՝ ցիանային լուծույթների ցանկացած արտահոսքի հավանականության կանխման համար:
• Իրականացվելու է ցիանիդի ձեռք բերման, տեղափոխման,պահեստավորման և կիրառման հետ կապված բոլոր ռիսկերի գնահատում (պարբերական թարմացմամբ):
• Ռիսկերի գնահատման արդյունքների հիման վրա կպատրաստվեն անվտանգության արձանագրություններ/ընթացակարգեր և պլաններ:
• Նախքան ցիանիդի առաջին առաքումը մշակվելու և իրականացվելու են ցիանիդի հետ աշխատող աշխատակիցների վերապատրաստման մանրամասն ուսումնական ծրագրեր:
• Հաստատվելու են շտապ բուժօգնության ընթացակարգեր և ցիանիդի ազդեցությանը ենթարկվելու դեպքում հասանելի կլինեն հակաթունային կոմպլեկտներ:

Անվտանգության ուղեցույցների օգտագործում

• Ջրածնի ցիանիդի (HCN) կոնցենտրացիաները նվազեցնելու նպատակով աշխատանքները միշտ իրականցվում են լավ օդափոխվող տարածքներում
• Ցիանիդի հետ անմիջական շփումից զերծ մնալու նպատակով օգտագործվում են անձնակազմի պաշտպանիչ սարքավորումներ՝ դրանք են`                                                           -դեմքի ամբողջական դիմակ սակառ,                                                                                                -դեմքի ամբողջական պաշտպանիչ դիմակ և անվտանգության
ակնոցներ,
-արմունկը ծածկող ՊՎՔ ձեռնոցներ,
-մեկանգամյա օգտագործման ‘պոլի’ կոմբինիզոն կամ գոգնոց,
-անվտանգության ռետինե երկարաճիտ կոշիկներ և/կամ
անվտանգության երկարաճիտք կոշիկներ,
-անվտանգության սաղավարտ,
• Անձնակազմի համար ջրածնի ցիանիդի (HCN) շարժական
չափիչ սարք:

Օգտագործված աղբյուրը՝ 1

Երկրաչափություն 28.09

  

1.       Գծեք մի կետից դուրս եկող երեք ճառգայթ: Քանի՞ անկյուն կա գծագրում: Ի՞նչ կապ կա այդ անկյունների մեծություննրի միջև:

    AB-ն և AC-ն նույն ուղղի հատվածներ են (A կետը գտնվում է B և C կետերի միջև): M կետը AB հատվածի միջնակետն է, N-ը՝ AC հատվածինը: Ի՞նչ առնչություն կա BC և MN հատվածերի միջև:

1.       m ուղղի վրա տրված են M, N և K կետերը, ընդ որում MN = 85մմ, NK=1,15դմ: Ինչքա՞ն կարող է լինել MK կատվածի երկարությունը սանտիմետրերով:

Հանրահաշիվ․ Մաթեմատիկայի ֆլեշմոբ

Կոմիտասյան օրեր

Սովորողների հետ «Անլռելի զանգակատուն» պոեմից ընթերցումներ:
Դրվագ Կոմիտասի կյանքից
Կոմիտասը` բանաստեղծ:
Կոմիտասը և Թումանյանը:
Կոմիտասի ձայնը, երգերի ունկնդրում:
Այցելություն Կոմիտասի անվան պանթեոն և թանգարան:

Գործնական քերականություն, 24.09

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը գրիր և տեքտը վերականգնի՛ր:

(2) Նա ցանկացավ դունչը հասցնել խաղողին, բայց չկարողացավ: (4) Հեռանալիս ինքն իրեն ասաց. «Ոչի՜նչ, դեռ խակ է»: (3) Ուժ ու կարողություն չունենալու պատճառով հաջողության չեն հասնում, մեղքը գցում են պայմանների վրա:  (1) Քաղցած աղվեսը կախ ընկած ողկույզներով խաղողի վազ տեսավ:

Հականիշները (հակաոակ իմաստ ունեցող բառերը) գտի՛ր և զույգ—զույգ գրի’ր:Միշտ, անարատ, ոչնչացնել, արատավոր, բացահայտ, թույլ, վերջին, համաձայնել, հանգստանալ, գտնել,երբեք, հավաքել, աջ, արթուն, քնած, հրաժարվել,  առաջին, գաղտնի, ամուր, աշխատել,  կորցնել, ստեղծել, վատնել, մերժել, ձախ:

Միշտ-երբեք

ոչնչացնել-ստեղծել

արատավոր-անարատ

բացահայտ-գաղտնի

վերջին-առաջին

համաձայնել-մերժել

հանգստանալ-աշխատել

ամուր-թույլ

գտնել-կորցնել

աջ-ձախ

արթուն-քնած

վատնել-հավաքել

Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը  գտի´ր և տեքստըվերականգնի´ր:Ուղտը շատ ծույլ էր, մարդու մոտ աշխատել չէր ուզում ու աշխատանքից խուսափելու համար ապրում էր Ոռնացող անապատում: Այնտեղ այս ահավոր ծույլը փուշ, ճյուղ, կաթնախոտ ու տատասկ էր ուտում: Մի երկուշաբթի առավոտ ձին՝ թամբը մեջքին, սանձը բերանին, եկավ մոտն ու ասաց. 

-Ո´ւղտ, ա´յ ուղտ, դո´ւրս արի ու մեզ նման աշխատի´ր: 

-Ո՜ւզ, ո՜ւզ: 

Ձին գնաց ու պատմեց մարդուն: Հետո շունն ու եզը հերթով եկան: Ուղտը պատաս­խանեց. 

Ուղտը նրանց էլ միայն «ուզ» ասաց: Հենց այդ «ուզն» էլ նրան պատիժ դարձավ. դրանից մեջքին կուզ աճեց:

 Կետերի փոխարեն գրիր ամբողջ(ողջ) կամ բոլոր (ը)բառերը:

Բոլորնախադասությունները ճիշտ են գրված:
Ամբողջ գիրքը մի օրում կարդաց:
Բոլոր խնդիրները փորձի´ր լուծել:
Ամբողջ խնդրագիրքն արդեն վերջացրել է:
Բոլորը վազում էին ինչ-որ մեկի հետևից:
Ողջ ժողովուրդն է սպասում քեզ:
Բոլոր մարդիկ ինչ-որ բանի են սպասում:
Ամբողջ հոտը շարժվեց ձայնի ուղղությամբ:
Բոլոր գառներն ու ուլերը ցրվեցին:
Ողջ աշխարհը ոտքի տակ է տվել:
Բոլոր երկրներում եղել Է:
Բոլորը նույն բանն են պնդում:
Բոլորը կրակի բաժին դարձավ:

Գեղարքունիքի մարզում անցկացրած երկու օր

Օ`Հենրի «Մոգերի ընծաները»

օթոց- կտորից բազմոց
խավափնջիկ- մազերի փունջը 

Առաջադրանք, հայոց լեզու,19.09

  1. Ընդգծված բառերն ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:
Օրինակ՝ Երկրին մոտ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին: — Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:
Հայոց աշխարհում՝ Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաշքով լի ու ձեռքով չկերտվածկոթող կա: Դա Արարատն է երկինք սլացող, մեկուսի լեռների զանգված՝ կոնի նմանվող զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են:Մասսի ժայռերով պատված գագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով: Սսի գագաթի մասը նույնպես քարերով ծածկված է: Լանջերը կտրտված են ճառագայթի ձև ունեցողձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտով առատ արոտներ ու թփուտներ կան. ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի:
Մասիսը զերծ չի մնացել բնության աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելքի լանջի խորխորատը, հայտնի «Մասյաց վիհ» անունով, որ գագաթին մոտ (մերձ) մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:

Հ1. Ընդգծված բառերն ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:

Օրինակ՝ Երկրին մոտ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին: — Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:

Հայոց աշխարհում՝ Արարատի դաշտի հարավում, մի հրալի ու անձեռակերտ կոթող կա: Դա Արարատն է երկնասլաց, մեկուսի լ՝ կոնաձև զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են:Մասսի ժայռապատված գագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով: Սսի գագաթի մասը նույնպես քարածածկ է: Լանջերը կտրտված են ճառագայթաձև ձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտառատ արոտներ ու թփուտներ կան. ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի: Մասիսը զերծ չի մնացել բնության աղետներից: Նրա հյուսիսարևելյան  լանջի խորխորատը, հայտնի «Մասյաց վիհ» անունով, որ գագաթնամերձ մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:

Սուսան Մարկոսյան «Գործնական քերականություն»;

2.Ուղղեցեք սխալները;Փախչել, վելրուծում, կապվել, դուրս գնալ, երիցս, ներդրում, ներառնել, կրկնել, թողնել, պայթացնել, խոստովանել, վիճել, կարմրեցնել:

3.Հոմանիշները տրվածներից ընտրեցեք:ա)
Այգաբացին լսվում էր թռչունների անուշ դայլայլը:
բ) Գյուղի վրա խաղաղ երեկո իջավ:
գ) Կեսօրին քաղաքում անդորրություն էր տիրում:
դ) Գիշերն իր մութ թևերն էր փռել:
ե) Հունձը մայրամուտին ավարտեցին:
(միջօրե, արշալույս, արևամուտ, տարածել, գեղգեղանք, անդորր):

4. Վերականգնել հետևյալ բառերի առաջին բաղադրիչների անհնչյունափոխ ձևերը:Ռմբակոծել, սրճարան, կնքել, մտամոլոր, վիրաբույժ, զինագործ, ըմպանակ, գրադարան, ընչաքաղց, ծաղկաբույլ, երկնակամար, կապտավուն, գինեգործ, բուրմունք, ալրաղաց, թթաստան, խնկածաղիկ, մրրկածուփ, կռվազան, իջնել, ընձուղտ, մամռապատ:

Առաջադրանք հայոց լեզվից, 17.09

1.Ընդծիր ի հոլովման ենթարկվող բառերը:

Մենություն, ձնաբուք, ընդմիջում, երեկո, տիրակալ, քույր, վագր, վաչկատուն, կատու, փոթորիկ, քացախաթթու, ընկեր, վերարկու, Սոչի, մեղու, արփի, աշուն:

2. Ընդծիր ու հոլովման ենթարկվող բառերը:

Ամուսին, րոպե, գինի, ջրածին, անկողին, բարկօղի, թթենի, սրբատեղի, տեր, թագուհի, վայրենի, մարդ, հացատուն, հոգի, սեր, ուխտատեղի, այգի:
  3. Ընդգծիր ոջ հոլովման ենթարկվող  բառերը:Խնամի, սկեսուր, հորաքույր, մայր, ընկեր, կալվածատեր, եղբայր, տիկին, գործընկեր, աներ, տիրամայր, հորեղբայր, քեռակին, տեր, սկեսրայր, նուռ, լռություն:
  4.  Ընդգծիր ան  հոլովման ենթարկվող  բառերը:Շարժում, Մանուկ, սառցալեռ, արյուն, քարայծ, գառ, մանուկ, ծունկ, օձաձուկ, գարուն, օր, հանգիստ, արագացում, անկյուն, գետնանցում, բեռ, հարցում:
   5. Ընդգծիր վա  հոլովման ենթարկվող  բառերը:Առաջ, միջնադար, տարի, վայրկյան, անգամ, այսօր, ուրբաթ, ցերեկ, երեկո, շաբաթ, գիշեր, ժամ, ժամանակ, վաղը, օր, դուռ, ակնթարթ:
   6. Ընդգծիր ա   ներքին  հոլովման ենթարկվող  բառերը:Ջրշուն, մեծատուն, գիտություն, որմնասյուն, քառանկյուն, հացատուն, անուն, հուշասյուն, տրոփյուն, զորություն, արյուն, հնչյուն, վաճառատուն, հովվաշուն, աղջիկ:
7.  Ընդգծիր ո ներքին  հոլովման ենթարկվող  բառերը:Հորեղբայր, նախահայր, սեր, մայր, Աստված, կնքամայր, մորեղբայր, եղբայր, վանահայր, քույր, հույս, այր, հայր, պատմահայր:

Առաջադրանք հայոց լեզվից, 17.09

1. Ամբողջացնել նախադասությունները:
   ա) Քանի որ կենսուրախ և կատակասեր մարդ էր, նա կարողացավ աչքի ընկնել:
   բ)  Ուզում եմ ձեզ այն պահին տեսնել, երբ դուք աշխտանքը ավարտեք:
   գ)  Անցել էր ընդամենը երկու-երեք տարի, մեր վերջին հանդիպումից:
   դ) Թեև հայրն արդեն ծերացել էր, բայց նա հոգով երիտասարդ էր:
   ե) Ով իր նպատակը լավ է պատկերացնում, նա հասնում է դրան:
2. Մարդ, ձեռ, հույս, ջուր  արմատներով նոր բառեր կազմել` դրանք ունենալով բառամիջում, բառասկբում, բառավերջում:
   Մարդամոտ, ձեռնատու, ջրակայուն, հուսալի, անձեռնամխելի,
3. Ուղղել սխալները:Վախում եմ, բազմիցս անգամ, նորից եմ կրկնում, սպասեցնել տվեց, ուրիշ այլ մարդիկ, խոսքը քեզ է վերաբերվում, վիճվել, կապնվել, ուտացնել, խոսա, կարմրացնել, խոստովանվել:
   
   Վախում եմ, բազմիցս, նորից եմ կրկնում, սպասեցնել տվեց, ուրիշ այլ մարդիկ, խոսքը քեզ է վերաբերվում, վիճել, կապնվել, ուտել, խոսիր, կարմրացնել, խոստովանվել:
4. Կետադրել ավանդազրույցը:Ասում են, թե հենց մի փշուր հաց է գետնին ընկնում,  երկնքից մեզ համար անտեսանելի հրեշտակ է իջնում և կանգնում հացի փշուրի վրա, որպեսզի այն ոտնատակ չընկնի, չպղծվի: Այնպես որ, իմացեք, գետնին ընկած բոլոր փշուրների վրա մի-մի հրեշտակ է կանգնած: Քանի որ դա շատ դժվար է և հոգնեցուցիչ, մարդիկ պետք է հրեշտակներին օգնության, շտապեն  հացը գետնից վերցնեն ու մի բարձր տեղ դնեն:
   Հացը գետնին գցելը մեղք է, քանի որ այն թոնիր է մտել, մաքրվել, սրբացել:

Հայոց լեզու

Գրել հինգական բառ, որ սկսվի և ավարտվի ձայնավորով, սկսվի և ավարտվի բաղաձայնով, սկսվի ձայնավորով ավարտվի բաղաձայնով, սկսվի բաղաձայնով և ավարտի ձայնավորով։
Աղավնի, առարկա, ապակի, Ուրարտու, ուռի, ուրու
Սեղան, դուռ, հեռաղխոս, ծաղկաման, գլուխ։
Ասեղ, արմատ, ինքնաթիռ, ականջակալ, էջ։
Գրել տասնհինգ բառ որոնք գործածում ենք և որպես անձնանուն և որպես հասարակ գոյական։
Ռազմիկ, Վարդ, Մեղրի, Երազ, Աստղ, Լուսին, Արև, Մանուշակ, Նվեր, Ավետիս, Անդրանիկ, Պարգև․ Գոռ, Աշտարակ, Մարտիրոս։

Գրականություն 13.09

Վիլյամ Սարոյան, 5 հասուն տանձ

Լեզվական առաջադրանք:Բառարանի օգնությամբ գտիր մոգոնել, խստամբեր, խորշել, անհետել, մտորել, ձաղկել, պատսպարել, փափագել,հորջորջել, շլմորել, մոլեգին, քինախնդրություն բառերի բացատրությունը և գրիր նրանց հոմանիշ երկուական բառ:

մոգոնել- հնարել, հորինել, ստեղծել

խստամբեր- Կյանքի դժվարություններին դիմացող։ Զրկանքներին տոկացող։
 խորշել-զզվել, խուսափել, գարշել
անհետել-անհետանալ
մտորել- մտածմունքների մեջ ընկնել։ Մտածել, խորհել
ձաղկել-մտրակել, ծաղրել
պատսպարել- պաշտպանվել, պահպանել
փափագել-մեծ ցանկություն ունենալ, ցանկանալ, ուզենալ
հորջորջել- անուն դնել, անվանել, կոչել
շլմորել-շփոթվել
մոլեգին-անզուսպ անզսպելի
քինախնդրություն-վրեժխնդրություն

Մարդկանց թրաֆիքինգ

Թրաֆիքինգը գոյություն է ունեցել դարեր շարունակ: Հանցագործություն է, որն բոլորը կիռարում են: Աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում տեղի է ունենում թրաֆիքինգի դեպքեր։ Այն դարձել է համաշխարհային հանցագործ ձեռնարկություն, որը տարեկան ստեղծում է միլիարդավոր դոլարների հսկայական ապօրինի շահույթ:

Մարդկանց թրաֆիքինգը սահմանվում է որպես «շահագործման նպատակով մարդկանց հավաքագրելը, փոխադրելը, հանձնելը, թաքցնելը կամ ստանալը` ուժի գործադրմամբ կամ դրա սպառնալիքով կամ հարկադրանքի այլ ձևերով, առևանգմամբ, խարդախությամբ, խաբեությամբ, խոցելի վիճակի հետ կապված գերակա դիրքի չարաշահմամբ, կամ մեկ այլ անձի նկատմամբ հսկողություն իրականացնող անձի համաձայնությունը ստանալու նպատակով վճարումներ կամ օգուտներ տալու կամ ստանալու միջոցով»:
Բացահայտվել են շահագործման այլ ձևեր, ինչպիսիք են հարկադիր ամուսնությունը, օրգանների հեռացումը, երեխաների ապօրինի որդեգրումը և շահագործումը մուրացկանության միջոցով և որպես անչափահաս զինվորներ:

 2010-2012 թթ. տարեկան կտրվածքով ամեն 10 երկրից միայն չորսում է գրանցվել 10 կամ ավելի դատապարտում թրաֆիքինգի վերաբերյալ, իսկ գրեթե 15 տոկոսում նույն ժամանակահատվածում  որևէ դատապարտում չի գրանցվել:

Թրաֆիքինգ իրականացնող անձանց կազմակերպված հանցավոր խմբավորումները կաշառակերության և կոռուպցիայի միջոցով բացասաբար են ազդում կառավարությունների ու իրավունքի գերակայության վրա: Մարդկանց թրաֆիքինգը ծանր է անդրադառնում տնտեսության վրա՝ նվազեցնելով հարկային եկամուտները և միգրանտների դրամական փոխանցումները: Այն քայքայում է հասարակական կառուցվածքը. կազմաքանդվում են ընտանեկան կապերը և համայնքները, երեխաները զրկվում են կրթությունից, և կարող են բռնկվել հանրային առողջապահական խնդիրներ, ինչպիսին է ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ը:
Սակայն ամենից կործանարար ազդեցությունը կրում են զոհերն իրենք. եթե նրանք ողջ են մնում, հնարավոր է իրենց կյանքի մնացած հատվածն անցկացնեն մտավորապես և ֆիզիկապես հաշմված: Հնարավոր է՝ նրանք այդպես էլ չկարողանան իրենց համայնքներում արդյունավետ կյանքի վերադառնալ: Ուստի անհրաժեշտ է լուծում տալ մարդկանց թրաֆիքինգի խնդրին, իսկ տուժածների հնարավորությունները պետք է ընդլայնվեն, որպեսզի նրանք դառնան վերապրողներ՝ եթե նպատակ կա հասնելու կայուն զարգացման:

10/09

  Որտեղ անհրաժեշտ է, գրիր կրկնակ տառ.

1)      տզզալ, կտտանք, ծաղկափթիթ, լուսատտիկ

2)      ուղղամիտ, ծառուղի, աբբահայր, ընդդիմանալ

3)      Հելլադա, Աքիլլես, Հոլանդիա, Վիեննա

4)      ֆիննական, խշշալ, հովվերգություն, բալլադ

5)      իննսունական, բուդդայական, բնօրրան, մրրկահավ

6)      ճռճռալ, միատարր, վշտալլուկ, այբբենական

. Ուղղիր տեքստում  ուղղագրական սխալները 

Անթափանց, սռթսռթացնող խոնավությամբ թաթաղված էր օդը: Ցուրտ գիշերով Օխոտյան ափի ողջ երկայնքով մղվում էր երկու ընբոստ տարերգի անհաշտ ընբիշային պայքարը. Ցամաքը խոչնդոտում էր ծովի առաջընթացը, ծովը չէր դադարում անընդհատ ցամաքի վրա հարձակվելուց, մակնթացությունից:

Անթափանց, սրթսրթացնող խոնավությամբ թաթախված էր օդը: Ցուրտ գիշերով Օխոտյան ափի ողջ երկանքով մղվում էր երկու ըմբոստ տարերքի անհաշտ ըմբիշային պայքարը. Ցամաքը խոչընդոտում էր ծովի առաջընթացը, ծովը չէր դադարում անընդհատ ցամաքի վրա հարձակվելուց, մակընթացությունից:

Որ  բառերում անհրաժեշտ է,  գրիր  յ:

1. Իսրայել, Կարոյի, միություն, կրիա

2. հայելի, Ռաֆայել, գայիսոն, նյարդ

3. բամիա, վերարկուի, ծիածան, երգեի

4. միմյանց, օվկիանոս,  միլիարդ, ժանյակ

 Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են գրվում գծիկով:

ալ կարմիր, բուք-բորան, դեփ-դեղին, կողք կողքի

վերև-ներքև, դեմ-դիմաց, դեսից-դենից, մանր-մունր

գիշեր-ցերեկ, ոչ ոք, ստեպ-ստեպ, տուն-թանգարան

ժամ-պատարագ, գնացող-եկող, պատեհ-անպատեհ, առոք-փառոք

Որտեղ անհրաժեշտ է, գրիր մեծատառով:

1. Խրիմյան Հայրիկն ասաց, որ վաղը ևեթ կկարգադրի, որ Մասիսի հողից, Երասխի ջրից ու Հայաստանի ծաղիկներից մի քիչ վերցնեն և ուղարկեն Վենետիկ:

2. Հայաստանի գրեթե բոլոր քաղաքները` Վան, Բագավան, Կարին, Երվանդաշատ, Վաղարշապատ, Նախիջևան, Արտաշատ, բռնված էին պարսից զորքով

3. Վրաց Միհրդատ թագավորը Վարդանի համհարզին ընդունեց պալատի վեհաշուք դահլիճում թարգմանի ներկայությամբ: